စစ်တပ် အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း သျှမ်းပြည်တွင်းရှိ ပြည်သူနေအိမ်များကို ကျန်းမာရေးအရ ဟု အကြောင်းပြကာ နေအိမ်များထဲ ပိုးသတ်ဈေးဖြန်းခြင်း၊ နေအိမ်ကို ဆေးသုတ်ပေးခြင်းများ ပြုလုပ်လာနေကြောင်း စုံစမ်းသိရှိရသည်။
သျှမ်းပြည်မြောက်ပိုင်း ကွတ်ခိုင်မြို့နယ်၊ နမ့်ခမ်းမြို့နယ်၊ မူဆယ်မြို့နယ် တို့တွင် ကျန်းမာရေးအရ ဟုဆိုပြီး နေအိမ်များထဲ ပိုးသတ်ဆေး လိုက်လံဖြန်းပေးနေကြောင်း သိရသည်။
“ သူတို့ တစ်အိမ်ဝင် တစ်အိမ်ထွက်ပြီးတော့ ဆေးလိုက်ဖြန်းပေးနေတာ။ ကျန်းမာရေး အရဆိုပြီးတော့ လိုက်ဖြန်းပေးတာ။ ပိုးသတ်ဆေးတဲ့။ တစ်ချို့အိမ်တွေကလည်း ပေးဝင်တယ်။ တစ်ချို့အိမ်တွေကလည်း ပေးမဝင်ဘူး။ သူတို့က ဒီမြို့က လူတွေနဲ့လည်း မတူဘူး” ဟု ကွတ်ခိုင်မြို့နယ် ဒေသခံ တစ်ဦးက ပြောသည်။
ပြီးခဲ့သည့် စက်တင်ဘာလက စတင်ပြီး ကွတ်ခိုင်မြို့နယ်တွင် သာမက တစ်ခြားမြို့နယ်ဖြစ်သော နမ့်ခမ်း၊ မူဆယ်၊ လားရှိုးဘက်တွင်လည်း ဆေးလိုက်လံ ဖြန်းပေးနေကြောင်း စုံစမ်းသိရှိရသည်။
ထိုသို့ ဆေးလိုက်ဖြန်းပေးနေသောကြောင့် ပြည်သူများက စိုးရိမ်နေကြောင်း သိရသည်။
“သူတို့ ဘာလာလုပ်တာလဲတော့ မသိဘူး။ သတင်းယူချင်တာလား မသိဘူး။ ကြောက်တော့ ကြောက်ရတယ်။ ကျနော်တို့တော့ ပေးမဝင်ဘူး။ အိမ်သာတွေထဲမှာ ပိုးသတ်ဆေးတွေ လာဖြန်းပေးမယ်လို့ပြောတာ။ ဒါမယ့် မယုံရဘူး။ ထောက်လှမ်းရေးတွေ လားမသိဘူး” ဟု မူဆယ်မြို့ ဒေသခံ တစ်ဦးက ပြောသည်။
အလားတူ သျှမ်းပြည်တောင်ပိုင်းဘက်တွင်လည်း နေအိမ်တွေကို ဆေးလာသုတ်ပေးပြီး ငွေကြေးတောင်းခံမှုများလည်း ရှိနေကြောင်း သိရသည်။
ပြီးခဲ့သည့် စက်တင်ဘာလတွင်လည်း သျှမ်းပြည်တောင်ပိုင်း အောင်ပန်းမြို့တွင် လူစုတစ်ဖွဲ့က နေအိမ်ထဲဝင်လာပြီး ဆေးအတင်းလာရောက် သုတ်ပေးကာ ငွေတောင်းခံမှုလည်း ရှိခဲ့ကြောင်း သိရသည်။
“လူ (၅) ယောက်လောက်ရှိတယ်။ အိမ်ကိုလာပြီးတော့ ဆေးသုတ်ပေးမယ်ဆိုပြီး အတင်းဝင်လာသုတ်သွားတာ။ မသုတ်ဘူးပြောလည်း အတင်းသုတ်သွားတာ။ တစ်ဝက်တစ်ပျက် နဲ့ ဆုတ်ဆုတ်ပြတ်ပြတ် သုတ်သွားပေးတာ။ ပြီးတော့ ပိုက်ဆံပေးလိုက်ရတယ်” ဟု အောင်ပန်းမြို့ ဒေသခံ တစ်ဦး ကပြောသည်။
အာဏာသိမ်းပြီး နောက်ပိုင်းတွင် သူခိုး၊ ထောက်လှမ်းရေးများလည်း ပေါ်များလာကြောင်း ဒေသခံများ ပြောပြချက်အရသိရသည်။
လင်းခေးမြို့ ဒေသခံ အမျိုးသမီးတစ်ဦးလည်း “အခု နောက်ပိုင်း သူခိုးတွေ၊ ထောက်လှမ်းရေးတွေ များလာတယ်။ နေအိမ်တွေထဲ ဝင်ချင်တာ။ ဈေးရောင်းရင်လည်း နေအိမ်ထဲ ဝင်လာချင်တာ။ ပြီးတော့ ကိုယ့်မြို့က ဒေသခံတွေ မဟုတ်ဘူးဆိုတာ သိတယ်။ တစ်ခြား မြို့ကလာပြီးတော့ လာလုပ်စား နေကြများတယ်” ဟု ပြောသည်။
ထို ဆေးဖြန်းသမားများသည်လည်း မိုးရာသီကာလတွင် ခြင်းပေါများလာသောကြောင့် ကျန်းမာရေး အရဟုဆိုကာ ဆေးလာဖြန်းပေးခြင်းများ ပြုလုပ်ကြကြောင်း သိရသည်။
စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း ထောက်လှမ်းရေး များပြားလာသောကြောင့် ပြည်သူများ အနေဖြင့် မိမိကိုယ့်ကိုယ် ဂရုစိုက်ကြရန် မသိသည့် သူများကို တံခါးမဖွင့်ပေးရန် တောင်ကြီးမြို့ ဒေသခံတစ်ဦးကပြောသည်။
“ဟုတ်တယ်။ အခုက အဲ့လို လူတွေ အရမ်းများလာတယ်။ ဆေးရောင်းသလိုလို ထောက်လှမ်းရေးလိုလိုနဲ့ အရမ်းများလာတယ်။ ကျနော်တို့ ပြည်သူတွေလည်း ကိုယ့်ကိုယ် ပိုပြီးဂရုစိုက်သင့်တယ်။ မသိတဲ့ သူတွေဆို အိမ်တံခါး မဖွင့်ပေးတာကောင်းတယ်။ အခုက ကိုယ့်လုံခြုံရေးအတွက် ကိုယ့်ကိုယ်လုပ်နေရတယ်လေ” ဟု ၎င်းကပြောသည်။
စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းပြီး (၁) နှစ် (၉) လ အတွင်း သျှမ်းပြည်တွင်း လောင်းကစားဝိုင်းများ၊ မူးယစ်ဆေးဝါးများ၊ သူခိုးများ၊ ဓားပြများ ပိုမို များပြားလာသော်လည်း တာဝန်ရှိ ရဲများက ဖမ်းဆီးအရေးယူမှုများလည်း မရှိကြောင်း သိရသည်။
