ပညာရေး

သျှမ်းပြည် ကွန်ဟိန်းမြို့နယ်၊ ကာလိမြို့ လွယ်တိုင်းလီဒေသတွင် အခြေစိုက်ထားသည့် “ကော်တိုင်း” အဖွဲ့အစည်းသည် သျှမ်းလူငယ် မျိုးဆက်သစ်များအတွက် ပညာရေးနှင့် လူငယ်စွမ်းရည် မြှင့်တင်ရေးလုပ်ငန်းများကို ၁၉၉၉ ခုနှစ်မှ စ၍ (၂၅)နှစ်တိုင်တိုင် တစိုက်မတ်မတ် ဦးစားပေးလုပ်ဆောင်လာခဲ့သည့် လူမှုအဖွဲ့အစည်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ ကော်တိုင်း (ၵေႃတႆး - Kaw Dai Organization) အဖွဲ့အစည်းမှ လုပ်ဆောင်နေသည့် ပညာရေးလုပ်ငန်းစဉ်များတွင် အခြေခံပညာရေး ကဏ္ဍ၌၂၀၀၅ ခုနှစ်မှ စတင်ပြီး မိခင်ဘာသာစကားအခြေပြု သင်ကြားရေးစနစ်ဖြင့် သျှမ်းအမျိုးသားကျောင်းများ (ႁူင်းႁဵၼ်းၸိူဝ့်ၸၢတ်ႈ - Shan National School) ကို ဖွင့်လှစ်နိုင်ခဲ့သည်။ အဆင့်မြင့်ပညာ ကဏ္ဍတွင်လည်း ၂၀၁၇ ခုနှစ်တွင် တည်ထောင်ခဲ့သည့် သျှမ်းကွန်မြူနတီကောလိပ် (ၸၼ့်ၸွမ်တူင်ႇၵူၼ်းတႆး - Shan Community College) တွင် နိုင်ငံရေးသိပ္ပံ၊ လူမှုရေးသိပ္ပံ၊ စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံတကာ ဆက်ဆံရေးနှင့် ဥပဒေ ဘာသာရပ်များကို ၃ နှစ်တာ လေ့လာပြီးကျောင်းသား/သူများအနေဖြင့် ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ချိတ်ဆက်ထားသည့် အဆင့်မြင့်တက္ကသိုလ်တွင် ၂ နှစ်ထပ်မံ တက်ရောက်ကာ နိုင်ငံတကာအသိအမှတ်ပြု ဘွဲ့လက်မှတ်များ ရယူနိုင်သည်။ “ကော်တိုင်း” အဖွဲ့အစည်း၏ (၂၅)နှစ်ပြည့် ငွေရတုအထိမ်းအမှတ်နှင့် စပ်လျဉ်း၍ ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့ခဲ့ရသည့် အခက်အခဲ စိန်ခေါ်မှုများ၊ အောင်မြင်မှုများနှင့် သျှမ်းလူငယ်များအတွက် ပညာရေးအခွင့်အလမ်းများအကြောင်းကို သျှမ်းသံတော်ဆင့်မှ စိုင်းခွမ်မိန်းက ကော်တိုင်း ဗဟိုကော်မတီ အဖွဲ့ဝင်နှင့် သျှမ်းကွန်မြူနတီကောလိပ် ဥက္ကဋ္ဌဖြစ်သူ  နန်းဟျှိုးဆိုင်နှင့် ဆက်သွယ်မေးမြန်းထားသည်။ မေး။         ။ ပထမဆုံးအနေနဲ့  ကော်တိုင်း အဖွဲ့အစည်း အကြောင်းကို မိတ်ဆက်ပေးပါဦးခ။ ဖြေ။         ။ ကော်တိုင်း အကြောင်းကို မိတ်ဆက်ပေးရမယ်ဆိုရင် ကော်တိုင်း က Community Based Organization ပါ၊ လူမှုအခြေပြု အဖွဲ့အစည်း ဖြစ်တယ်။ ပြီးတော့ ရည်မှန်းချက် ပန်းတိုင်ကတော့ အခြား CSO ၊ CBO နည်းတူ အားလုံးက ငြိမ်းချမ်းရေးကို လိုလားတယ်။တိုင်းရင်းသားအားလုံး သဟဇာတ ရှိရှိနဲ့ အချင်းချင်း လေးစားအသိအမှတ်ပြုပြီးတော့ သဟဇာတရှိရှိ နိုင်ငံရေးစနစ်တစ်ခု တည်ဆောက်ဖို့၊ ဖက်ဒရယ် ဒီမိုကရေစီ ပြည်ထောင်စု တည်ဆောက်ဖို့ ကျမတို့ လိုလားတယ်။ ဒီဟာ ဖြစ်ပေါ်လာဖို့ဆိုရင် ကျမတို့ လုပ်ရမယ့် လုပ်ငန်းစဉ်တွေက အများကြီးရှိတယ်။ အဲ့ထဲမှာက ဥပမာ CSO ၊ CBO တွေဆိုရင် စွမ်းရည်မြှင့်တင်ရေး လုပ်ငန်းတွေ၊ လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းနဲ့ နိုင်ငံရေးပါတီတွေဆိုရင် နည်းလမ်းမျိုးစုံနဲ့ လုပ်နေကြတဲ့အချိန်မှာ ကျမတို့ ကော်တိုင်း ကတော့Community Empowerment နဲ့ Youth Empowerment ၊ လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းနဲ့ လူငယ်စွမ်းရည် မြှင့်တင်ရေးအပိုင်းကို အဓိက ဦးစားပေးလုပ်ဆောင်တယ်။ ကော်တိုင်းက ကျမတို့ ယုံကြည်ချက်တစ်ခုဖြစ်တဲ့ Community (လူမှုအဖွဲ့အစည်း) မှာ Power (အာဏာ) ရှိရမယ်။ လူထုဆီမှာ အင်အားရှိရမယ်။အဲ့ဒါတွေ ရှိမှသာ ကျမတို့ လိုချင်တဲ့ ပန်းတိုင်ကို ရောက်နိုင်မယ်။ အဲ့ကြောင့် ကျမတို့ လုပ်ငန်းထဲမှာ Social Transformation အောက်မှာဆိုရင်ပညာရေး Education က မရှိမဖြစ် လိုအပ်တဲ့ sector အကြီးကြီးတစ်ခုဖြစ်တယ်။ အဲ့ကြောင့် ကျမတို့ ကော်တိုင်းက Community Empowerment လုပ်တဲ့နည်းနဲ့ Youth Empowerment လုပ်တဲ့နေရာမှာ Education ပညာရေးအပိုင်းကို ရွေးပြီးတော့ လုပ်ဆောင်တာ။ ပရိုဂရမ်တွေ အများကြီး ရှိတဲ့အထဲမှာ သျှမ်းအမျိုးသားကျောင်း (Shan National School) ဆိုရင်အခြေခံ ပညာရေးကို လုပ်ဆောင်တယ်။ သျှမ်းကွန်မြူနတီကောလိပ် (Shan Community College) ဆိုရင် အဆင့်မြင့် ပညာ‌ရေးကို လုပ်ဆောင်တယ်။ နောက်ပြီးတော့ လားရှိုးမှာ အခြေစိုက်ထားတဲ့ Community Learning Center မှာဆိုရင်လည်း Community Empowerment ကို ဦးစားပေးလုပ်ဆောင်နေတာ ရှိတယ်။ အဲ့ကြောင့် ကျမတို့ လိုချင်တဲ့ ပန်းတိုင်ကို ရောက်ဖို့ဆိုရင် တခြားတိုင်းရင်းသားတွေနဲ့ အတူတူ၊ တခြား Stakeholder တွေနဲ့ အတူတူ ကော်တိုင်းက Community Empowerment နဲ့ Youth...

သျှမ်းပြည် သိန္နီမြို့အဝင်ရှိ စစ်ဆင်ရေးအတွင်း ဖျက်ဆီးခံလိုက်ရသည့် တံတားကို ကိုးကန့်တပ်ဖွဲ့ MNDAA က ပြန်လည်ပြင်ဆင်ပြီး ဒေသခံများ စတင်အသုံးပြု သွားလာနေပြီဖြစ်ကြောင်း စုံစမ်းသိရသည်။ “၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး”အစပိုင်းတွင် ဖျက်ဆီးခံလိုက်ရသည့် သိန္နီမြို့အဝင် နမ္မတူတံတားကို ကိုးကန့်တပ်ဖွဲ့ MNDAA က ဖေဖော်ဝါရီလ ၃ ရက်‌နေ့မှ စတင်ကာ...

တောင်ကြီးမြို့နယ်အတွင်း တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားစိုးရိမ်မှုရှိသဖြင့် အခြေခံပညာရေးကျောင်းအချို့ စာမေးပွဲရက်ရွှေ့ ပြောင်းထားကြောင်း ကျောင်းသားနှင့်မိဘများက ပြောသည်။ တောင်ကြီးမြို့နယ်နှင့် မိုင်၂၀ ခန့်သာဝေးကွာသော ဟိုပုံးမြို့နယ်နှင့် ဆီဆိုင်မြို့နယ် အတွင်း စစ်ကောင်စီ လက်အောက်ခံ ပအိုဝ်းပြည်သူစစ် (PNO/PNA) နှင့် ပအိုဝ်းအမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော် (PNLO/PNLA) ဇန်နဝါရီနောက်ဆုံးပတ်တွင်း တိုက်ပွဲများစတင်ခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် တောင်ကြီးမြို့နယ်အတွင်းကို စစ်မီးကူလာမည်ကို စိုးရိမ်သည့်အတွက်ကြောင့်...

သျှမ်းပြည် တောင်ကြီးမြို့ရှိ ရှမ်းပြည်နယ်ဗုဒ္ဓတက္ကသိုလ်မှ ပထမဦးဆုံးအကြိမ် ဘွဲ့နှင်းသဘင် အခမ်းအနား ကျင်းပခဲ့ပြီး ရဟန်းသံဃာ/လူပုဂ္ဂိုလ် ၇၈ ဦးကို ဘွဲ့ချီးမြှင့်အပ်နှင်းပေးခဲ့ကြောင်း စုံစမ်းသိရသည်။ ယမန်နေ့ (ဇန်နဝါရီလ ၂၁ ရက်) မွန်းလွဲ ၁ နာရီမှ စတင်၍ တောင်ကြီးမြို့၊ ဘုရားဖြူရပ်ကွက်ရှိ ရှမ်းပြည်နယ်ဗုဒ္ဓတက္ကသိုလ်တွင် ပထမဦးဆုံးအကြိမ် ဘွဲ့နှင်းသဘင်...

သျှမ်းပြည် လားရှိုးမြို့ရှိ တက္ကသိုလ်များတွင် နေ့သင်တန်း တက်ရောက်နေသော ကျောင်းသား/သူများကို အခြားမြို့များနှင့် ပြည်မရှိ တက္ကသိုလ်များသို့ ပြောင်းရွှေ့တက်ရောက်ရန် ညွှန်ကြားထားကြောင်း စုံစမ်းသိရသည်။ လားရှိုးမြို့တွင် ဖွင့်လှစ်ထားသည့် လားရှိုးတက္ကသိုလ်၊ နည်းပညာတက္ကသိုလ်နှင့် ကွန်ပျူတာတက္ကသိုလ်များတွင် နေ့သင်တန်း တက်ရောက်နေသည့် ကျောင်းသား/သူများကို သျှမ်းပြည်အတွင်းရှိ တောင်ကြီး၊ ပင်လုံနှင့် ပြည်မရှိ မန္တလေး၊...

သျှမ်းပြည်မြောက်ပိုင်း၊ လားရှိုးမြို့‌‌ရှိ လားရှိုးတက္ကသိုလ်တွင် ကျင်းပလျှက်ရှိသော ၂၀၂၃-ပညာသင်နှစ် အဝေးသင်တက္ကသိုလ် တတိယအသုတ် မြန်မာစာနှင့် သမိုင်း အထူးပြုသင်တန်းများ အားလုံး၏ စာမေးပွဲကို ရွှေ့ဆိုင်းလိုက်ကြောင်း လားရှိုးတက္ကသိုလ်၏ထုတ်ပြန်ချက်အရ သိရသည်။ နိုဝင်ဘာလ ၁၆ရက် ယနေ့မှ စတင်၍ ရွှေ့ဆိုင်းလိုက်ကြောင်း လားရှိုးတက္ကသိုလ် ပါမောက္ခချုပ် ဒေါက်တာ ဌေးအောင် မှ...

ကျွန်းတစ်ထောင်မြေ ဖောင်ဒေးရှင်းမှာ လက်ရှိ ဖွင့်လှစ်ထားတဲ့ Integrated Development Institute အကြောင်း နဲ့ ပတ်သက်ပြီး လူငယ်တွေအတွက် ဘယ်လို ပညာရေး အခွင့်အလမ်းရှိပြီး ပညာဆက်လက်သင်ယူနိုင်သလဲ ဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး သျှမ်းသံတော်ဆင့် သတင်းဌာနမှ ကျွန်းတစ်ထောင်မြေဖောင်ဒေးရှင်း ဒါရိုက်တာ နန်းဝါနု ကို ဆက်သွယ်မေးမြန်းထားပါတယ်။ မေး။...

ကျောင်း ဝတ်စုံ အဖြူ၊ အစိမ်း ဝတ်ဆင်ပြီး ကုတင်ပေါ်မှာ လဲလှောင်းကာ နာကျင်တဲ့ ဝေဒနာကို ကြိတ်ခံရင်း နှုတ်ကနေ  တချက်ချက် တိုးတိတ်စွာ ငြီးငြူနေပါတယ်။ အဲ့ဒီ နာကျင်မှုတွေနဲ့ ငြီးငြူနေတဲ့သူကတော့ အသက် ၇ နှစ်အရွယ် သာရှိပြီး  မိုင်းရှူးမြို့နယ် ဟိုနမ့်ကျေးရွာက အခြေခံ မူလတန်းကျောင်းမှာ ပထမတန်းကျောင်းတက်နေသူဖြစ်ပါတယ်။  လွန်ခဲ့တဲ့ အောက်တိုဘာ ၉ရက်မှာ ကျောင်းမှာ...

“တောထဲမှာနေရင်တော့ ကလေးတွေ စာကောင်းကောင်း မသင်ရဘူး။ အဲကြောင့် ကျနော်တို့လည်း ကလေးတွေရဲ့ ပညာရေးကို ကြည့်ပြီးတော့ ဒီဆီဆိုင်ဘက်ကို ပြောင်းလာလိုက်တာ” လို့ စိုင်းအောင်က ပြောပါတယ်။ စိုင်းအောင်တို့ မိသားစုဟာ စစ်ကောင်စီ နဲ့ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ PDF တို့ တိုက်ပွဲကြောင့် တောတောင်ထဲမှာ ပုန်းခိုနေခဲ့ရတဲ့ သူတွေဖြစ်ပါတယ်။ လက်ရှိမှာ...

ကွန်ကရစ်လောင်းထားတဲ့ ကြမ်းပြင်ပေါ်မှာ ထိုင်ခုံတစ်လုံးကိုယ်စီ နှင့် ထမင်းစားခုံ စုံလည်ဝိုင်း တစ်လုံးတည်း ကလေးငယ်များ လေးယောက်တစ်ဖွဲ့ စုထိုင်ပြီး စာသင်နေကြသည်။ ထိုကလေးများသည် မြန်မာ - တရုတ်နယ်စပ်ဒေသ မူဆယ်မြို့နယ် စယ်လန့်ကျေးရွာ စစ်ရှောင်ကလေးငယ်များ ဖြစ်ကြသည်။ လွန်ခဲ့သည့် ဇူလိုင်လ နောက်ဆုံးပတ်စပြီး စစ်ကောင်စီတပ် နှင့် တအာင်း (ပလောင်)...