စစ်တပ်မှ နိုင်ငံတော် အာဏာသိမ်းယူပြီးနောက် ပိတ်သိမ်းလိုက်ရသည့် တိုင်းရင်းသား မီဒီယာများ ၁၀ ခု နီးပါး ရှိနေကြောင်း နိုင်ငံတကာ မြန်မာသတင်းများ အဖွဲ့ (BNI) မြန်မာ့ငြိမ်းချမ်းရေး လေ့လာစောင့်ကြည့်ရေး အဖွဲ့က သုတေသန စာတမ်း မိတ်ဆက်ပွဲ ပြုလုပ်ခဲ့ကြောင်း စုံစမ်းသိရှိရသည်။
ယနေ့ ဒီဇင်ဘာ ၃၀ ရက်နေ့တွင် အွန်လိုင်းစာမျက်နှာမှ တဆင့် မြန်မာ့ငြိမ်းချမ်းရေး လေ့လာစောင့်ကြည့်ရေး အဖွဲ့ (BNI) မှ “စစ်အာဏာသိမ်း ကာလအတွင်း တိုင်းရင်းသား မီဒီယာများကို လေ့လာခြင်း “ စာတမ်းမိတ်ဆက်ပွဲကို ပြုလုပ်ခဲ့သည်။
အဆိုပါ မိတ်ဆက်ပွဲတွင် ၂၀၂၁ ခုနှစ် စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက် ပြည်မ မီဒီယာများနှင့် တိုင်းရင်းသားဒေသ အခြေစိုက် သတင်းမီဒီယာ အဖွဲ့အစည်းများကို စစ်ကောင်စီမှ လိုင်စင်ရုတ်သိမ်းခံရခြင်း၊ သတင်းထောက်များကို ပုဒ်မ ၅၀၅ ဖြင့် ဖမ်းဝရမ်းထုတ်ခြင်း စသည့် ဖိနှိပ်ချုပ်ခြယ်မှုများကြောင့် လက်ရှိတွင် ပိတ်သိမ်းလိုက်ရသည့် တိုင်းရင်းသား မီဒီယာ ၁၀ ခု နီးပါး ရှိနေကြောင်း BNI ဥက္ကဌ တစ်ဦးဖြစ်သည့် စိုင်းမိဏ်း က ပြောသည်။
“စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက်မှာ သူတို့ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်တဲ့ သတင်းတွေကို မရေးဖို့ တိုင်းရင်းသား မီဒီယာတွေကို ဖိနှိပ်တယ်၊ တားဆီးတယ်ပေါ့၊ တားဆီးလို့ မရတဲ့ သတင်းဌာနတွေကိုကျတော့ အမှုဖွင့် အရေး ယူတယ်၊ တချို့မီဒီယာတိုက်ဆိုရင် သူတို့ လူတွေ အန္တရာယ်ကင်းဖို့ အလုပ်ကနေ ထုတ်ပယ်ကြောင်း တရားဝင် စာထုတ်ခဲ့ရတာ ရှိတယ်၊ အဲ့လို ဖိနှိပ်မှုတွေ အကြောင်းအမျိုးမျိုးတွေကြောင့် သတင်းတောင် မထုတ်ဖြစ်တော့တာ ရှိတယ်၊ စစ်အာဏာသိမ်း နောက်ပိုင်း ပိတ်သိမ်းလိုက်ရတဲ့ မီဒီယာ ၁၀ ခု နီးနီးရှိနေတယ်”ဟု အထက်ပါ ပုဂ္ဂိုလ်က ပြောသည်။
စစ်ကောင်စီမှ မီဒီယာလုပ်ကိုင်ခွင့် ပိတ်သိမ်းလိုက်သည့် တိုင်းရင်းသား မီဒီယာများအနက် မြစ်ကြီးနားဂျာနယ်၊ The 71 Media နှင့် တာချီလိတ်သတင်းအေဂျင်စီတို့သည် အစောဆုံးဖြစ်ကြပြီး တခြား လုပ်ငန်းလိုင်စင် ရုတ်သိမ်း ခံရသည့် တိုင်းရင်းသား မီဒီယာများစွာလည်း ရှိနေကြောင်းလည်း သိရသည်။
ယင်းကဲ့သို့ လုပ်ငန်းလိုင်စင်များ ပိတ်သိမ်းလိုက်သည့်အပြင် သတင်းရေးသားမှု ဆိုင်ရာ ဖိနှိပ်ချုပ်ခြယ်မှုများ၊ အသက်အန္တရာယ်ခြိမ်းခြောက်မှုများနှင့် လိုက်လံဖမ်းဆီး အရေးယူမှုများကြောင့် တိုင်းရင်းသား မီဒီယာများမှ ဝန်ထမ်းများသည် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ထိခိုက်မှုလည်း ရရှိလာကြောင်း မြန်မာ့ ငြိမ်းချမ်းရေး လေ့လာစောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့ (BNI) မှ Peace Coordinator တာဝန်ရှိသူ တစ်ဦးက ပြောသည်။
“စစ်အာဏာသိမ်းမှု ဖြစ်တဲ့အချိန်က ကိုဗစ် တွေလည်း ပျံ့နေတဲ့အချိန်ဖြစ်တော့ နေ့စဥ်၊ လစဥ် စီမံခန့်ခွဲမှုအပိုင်းမှာ သတင်းဌာန ဝန်ထမ်းတွေအနေနဲ့ စိန်ခေါ်မှုတွေ ရှိလာတယ်၊ အဲ့လို စိန်ခေါ်မှုတွေ ရှိလာတော့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ထိခိုက်မှုတွေ ရလာတယ်၊ တချို့က အလုပ်ကနေ ထွက်လိုက်ပေမဲ့ သတင်းထောက်ဟောင်းဆိုတဲ့ကြောက်စိတ်နဲ့ စိတ်ဒဏ်ရာရနေကြသူရှိတယ်” ဟု အထက်ပါ ပုဂ္ဂိုလ် က ပြောသည်။
ခေတ်အဆက်ဆက် စစ်အာဏာသိမ်း ကာလအတွင်း တိုင်းရင်းသား မီဒီယာများအနေဖြင့် ဖိနှပ်ချုပ် ခြယ်ခံရမှုနှင့် ဖမ်းဆီးချုပ်နှောင် ခံခဲ့ရသည့်အပြင် အထောက်အပံ့ရရှိမှုလည်း Mainstream မီဒီယာများထက် လျှော့နည်းသည့် အတွက် ရပ်တည်ရန် ခက်ခဲလာခြင်းဖြစ်ကြောင်းလည်း သိရသည်။
“တိုင်းရင်းသား မီဒီယာနဲ့ Mainstream မီဒီယာတွေရဲ့ အထောက်အပံ့ရရှိမှုက နိုင်ငံတကာကပဲ ဖြစ်ဖြစ် ဘယ်လို အဖွဲ့ ကပဲ ဖြစ်ဖြစ် ကွာခြားတယ်၊ ဒါတွေက အာဏာသိမ်းမှု နောက်ဆက်တွဲလည်း ဖြစ်သလို ရေရှည်မှာ ဒါတွေ ကြောင့် ဘယ်လို ဆက်ရပ်တည်နိုင်မလဲ၊ အခုဆို ပြိုလဲရတဲ့ တိုင်းရင်းသားမီဒီယာတွေ ရှိနေတယ်၊ ရှိနေတဲ့ အဖွဲ့ ကလည်း တဖြည်းဖြည်းနဲ့ အင်အားလျှော့လာတယ်၊ ပြည်မ မီဒီယာတွေကို အားပေးထောက်ပံ့ပေးနေကြသလို တိုင်းရင်းသား သတင်းဌာနတွေကိုလည်းပေးဖို့လိုတယ်” ဟု အထက်ပါ အမျိုးသမီးက ဆက်ပြောသည်။
လက်ရှိတွင် စစ်အာဏာသိမ်းမှုကြောင့် သတင်းထုတ်ဝေမှု ရပ်တန့်ခဲ့ရသည့် တိုင်းရင်းသား သတင်းဌာနများ အဖြစ် ချင်းပြည်မှ သတင်းဌာန ၁၆ ခု ရှိသည့်အနက် လက်ရှိတွင် သတင်းဌာန ၆ ခု ပိတ်သိမ်းခဲ့ရပြီး၊ သျှမ်းပြည် မှ သတင်းဌာန နှစ်ခုလည်း ပိတ်သိမ်းခဲ့ရကြောင်း သိရသည်။
စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက် တိုင်းရင်းသား မီဒီယာများ၏ အခြေအနေကို သိရှိရန် BNI မှ တိုင်းရင်းသား သတင်းဌာနများ ဖြစ်ကြသည့် သံလွင်တိုင်းမ် သတင်းဌာန၊ ခေါနုသု သတင်းဌာန၊ NMG (Network Media Group)၊ နိရဥ္စရာ သတင်းဌာန၊ ကရင်ပြည် အခြေစိုက် ကရင်သတင်းစဥ် (KIC) နှင့် ကန္တရဝတီတိုင်း တို့ကို
ဆက်သွယ်မေးမြန်းထားခြင်း ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။
