“စစ်တပ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း တနိုင်ငံလုံးအနှံ့ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကြမ်းဖက်မှုတွေ၊ အိမ်တွင်း အကြမ်းဖက်မှုတွေ၊ သက်ငယ်မုဒိမ်းမှုတွေ ပိုမိုများပြားလာပါတယ်။ ကျမတို့ရဲ့ ကချင်ပြည်နယ်မှာ စစ်တပ်က နိုင်ငံ့အာဏာကိုသိမ်းပြီးနောက်မှာတော့ လူမှုအဖွဲ့အစည်းတွေ လူ့အခွင့်အရေး တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေက နည်းပါးလာပြီး အမျိုးသမီးအရေးကိစ္စကို ကူညီဆောင်ရွက်ပေး နေတဲ့သူကလည်း မရှိသလာက်ပါပဲ။”
သူမဟာ ကချင်ပြည်နယ် ဗန်းမော်မြို့မှာ နေထိုင်တဲ့ ရှမ်းနီတိုင်းရင်းသူတစ်ဦးဖြစ်ပြီး အမျိုးသမီး အခွင့်အရေး ကိစ္စတွေကို ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူ ယိင်းအေဟွမ် ဖြစ်ပါတယ်။
သူမဟာ စစ်အာဏာမသိမ်းခင်ကာလတုန်းက မုဒိမ်းမှုတွေ ဖြစ်ပွားလာလျှင် သူမ အဖွဲ့အစည်းကိုယ်စား ရှင်သန်ကျန်ရစ်သူ အမျိုးသမီးတွေကို ခရီးစရိတ်တွေ၊ ရှေ့နေငှားရမ်းစရိတ်တွေနဲ့ အခမဲ့ ဝန်ဆောင်မှု ပေးတဲ့ လူမှုအဖွဲ့အစည်း ရှေ့နေတွေကို ချိတ်ဆက်ပေးတာတွေ၊ ဆွေးနွေးနှစ်သိမ့်အားပေးတာတွေ လုပ်ပေးခဲ့ပါတယ်။
“အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း ကျမတို့ရဲ့ စိန်ခေါ်မှုတွေက အသက်အန္တရာယ်နဲ့ အချုပ်အနှောင်ပေါ့။ အဓိက စိန်ခေါ်မှုက အဲ့ဒါတွေေပါ။ နာမည်မထွက်ရဲကြတော့ဘူး။ လူမှုရေးအဖွဲ့အစည်းတွေကလည်း တော်တော်လေးကို သတိဝီရိယ နဲ့ သွားလာနေရတဲ့အပိုင်းရှိတယ်။ ခုက မထင်ရင်မထင်သလို နာမည်ပေါက်ရင် ပေါက်သလို ဆွဲစိတာတွေရှိတယ်။ နာမည်ဖျောက်လူဖျောက် သွားလာရတာတွေရှိတယ်။”
“စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း အမျိုးသမီး အိမ်တွင်းအကြမ်းဖက်မှု (၇၅) ရာခိုင်နှုန်းခန့် ပိုမိုများပြားလာကာ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာအကြမ်းဖက်မှုဟာ ထက်ဝက်ခန့်ရှိပြီး သက်ငယ်မုဒိမ်းမှု ကလည်း ဆိုးဆိုးရွားရွားပါပဲ။”
“လိင်အကြမ်းဖက်မှု လို့ဆိုလိုက်တာနဲ့ သက်ငယ်မုဒိမ်းမှုများပြားပြီး တရားခံတွေကို အာဏာပိုင်တွေက လာဘ်ပေးလာဘ်ယူမှု နဲ့ အမှုကို ကျေအေးပေးတာလည်း အများအပြားရှိလာတယ်။”
“ယခုနောက်ပိုင်းမှာတော့ ဆွေးနွေးနှစ်သိမ့်အားပေးမှု၊ အကြံပေးမှုတွေ ပေးတာကလွဲပြီး ဘာမှ လှုပ်ရှားလို့ မရတော့သလို၊ တရားစီရင်ရေး မဏ္ဍိုင်မှာလည်း လာဘ်ပေးလာဘ်ယူမှုတွေရှိနေပြီး တရားခံတွေကို ပြစ်ဒဏ်ကင်းလွတ်ခွင့် ပေးထားတဲ့ ပုံစံဖြစ်နေပါတယ်။”
လက်ရှိ ကျွန်မတို့ နယ်မြေမှာ ဆိုရင် “တရားမျှတမှု လုံးဝမရှိဘူး။ အရင်အစိုးရမှာကျတော့ ကျမတို့ လူမှုအဖွဲ့အစည်းတွေ ဝိုင်းဝန်းကူညီတာပဲဖြစ်ဖြစ် ဌာနဆိုင်ရာတွေမှာ တရားရေးမဏ္ဍိုင်တွေမှာ မှန်မှန်ကန်ကန် သွားတယ်။ အခုနောက်ပိုင်းမှာ တရားမျှတရေးမရှိတော့ဘူး။ တရားရေး မဏ္ဍိုင်လည်း လုံးဝပျက်စီးသွားတယ်။ လာဘ်ပေးလာဘ်ယူမှုတွေ အရမ်းကိုမြင့်တက်လာပြီး လာဘ်ပေးလာဘ်ယူမှုတွေနဲ့ပဲ လွတ်ငြိမ်းခွင့် ပေးသွားတာရှိတယ်။”
“စစ်အာဏာရှင်ကို တော်လှန်တဲ့ CDM အမျိုးသမီးဝန်ထမ်းတွေထဲက တချို့လည်း လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကြမ်းဖက်ခံရမှုတွေရှိခဲ့တယ်။ CDM လုပ်တဲ့ အမျိုးသမီးတွေ တောထဲမှာနေတဲ့ PDF အမျိုးသမီးတွေ အဲ့လို Case တွေကြုံရတာတွေလည်းကြားရတယ်။ လှမ်းပြီးတော့ အကူအညီတောင်းတာရှိတယ်။ ဒါပေမယ့် ကျမတို့ လိုက်လုပ်မပေးနိုင်ဘူး။ ဝေးလံခေါင်ဖျားဒေသတွေမှာဖြစ်တယ်။ နောက်ပြီးတော့ CDM နဲ့ ပတ်သက်တာတွေက ကျမတို့ ဝီရိယထားရတယ်။ ပြောရမယ်ဆိုလို့ရှိရင် ကျမတို့အတွက် ပိုအန္တရာယ်များတယ်။”
“ကျမတို့ အမျိုးသမီးတွေကို အကာအကွယ်ပေးတဲ့ ဥပဒေ မပြဌာန်းနိုင်သေးတော့ ကျုးလွန်ခံရပြီဆိုရင် ဥပဒေ ပိုင်းကလည်း ကာကွယ်မှုမရှိတဲ့အပြင် ဥပဒေပိုင်းကနေ လာဘ်ပေးလာဘ်ယူလုပ်ပြီးတော့ လွတ်ငြိမ်းခွင့် ပေးတာမျိုးတွေဟာ ကျမတို့ အမျိုးသမီးအတွက် အများကြီး ထိခိုက်နစ်နာစေပါတယ်။”
“ဒါကြောင့် တရားမျှတမှုရရှိဖို့အတွက် ကျုးလွန်ခံရတဲ့ အမျိုးသမီးအနေနဲ့လည်း တရားရေး မဏ္ဍိုင်မှာ ရဲဝံ့စွာ ရင်ဆိုင်ရန် လိုအပ်သလို တရားရေးမှာလည်း လာဘ်ပေးလာဘ်ယူမှုကင်းပြီး ဖြောင့်မတ် မှန်ကန်စွာနဲ့ လုပ်ဆောင်သွားမယ်ဆိုရင် တရားမျှတမှုရနိုင်လိမ့်မယ်လို့ ကျမ မျှော်လင့်ပါတယ်။”
ရှမ်းအမျိုးသမီးရေးရာဆက်သွယ်လှုပ်ရှားဆောင်ရွက်ရေးအသင်း(SWAN) မှ စီစဥ်တင်ဆက်သည်။
