မြန်မာ-တရုတ်နယ်စပ်ဒေသရှိ ဂိတ်များကို တရုတ်ဘက်က ပိတ်ဆို့မှုများကြောင့် ကုန်စည်စီးဆင်းမှု ကျဆင်းလာကာ သျှမ်းပြည် မြောက်ပိုင်း တစ်ဝှမ်းတွင် ကုန်ဈေးနှုန်းအဆမတန် မြင့်တက်လာနေကြောင်း ဒေသခံများထံမှ စုံစမ်းသိရသည်။
ညီနောင်မဟာမိတ်သုံးဖွဲ့ ထိန်းချုပ်ထားသည့် မြန်မာ-တရုတ်နယ်စပ်ဒေသရှိ ကုန်သွယ်ရေးဂိတ်များအပြင် စစ်ကောစီတပ် ထိန်းချုပ်ထားသည့် မူဆယ်မြို့ရှိ ကုန်သွယ်ရေးဂိတ်များကိုပါ တရုတ်ဘက်က ကုန်စည်တင်းကျပ်၊ ကန့်သတ်၊ ပိတ်ပင်ခြင်းကြောင့် ကုန်စည်စီးဆင်းမှု ကျဆင်းလာနေကြောင်း သိရသည်။
စစ်တပ်ထိန်းချုပ်ထားသည့် မူဆယ်မြို့ရှိ ဂိတ် ၃ ခုအနက် ကုန်တင်ကားကြီးများဝင်ထွက်နိုင်သည့် ဂိတ်ကို (နိုဝင်ဘာ ၁၁ ရက်နေ့)တွင် တရုတ်က ပြန်ဖွင့်ပေးလိုက်ပြီး အခြားဂိတ်များမှ ကုန်စည်သယ်ယူမှုကို ထပ်တိုးတင်းကျပ်ထားသည်။
“အခု ခရမ်းချဉ်သီး ၁ ပိသာကို ၈,၀၀၀ ကျော်၊ ၉,၀၀၀ ဝန်းကျင်ရှိတယ်။ ၁ ပိသာမှာ အလုံး ၃၀ လောက်ပဲပါတာ။ ကြက်ဥဆိုရင်လည်း ၂ လုံးကို ၅၀၀ ကျော်၊ ၆၀၀ ဝန်းကျင်ရှိတယ်။ ကုန်ဈေးနှုန်းတွေကတော့ အမျိုးမျိုးတက်နေတာပဲ” ဟု လားရှိုးမြို့ဒေသခံ အသက် ၃၀ ကျော် အမျိုးသမီးတစ်ဦးကပြောသည်။
အလားတူ MNDAA ထိန်းချုပ်ထားသည့် သိန္နီမြို့တွင် ကုန်ဈေးနှုန်း အဆမတန်မြင့်တက်နေ၍ စားဝတ်နေရေး အခက်အခဲဖြစ်နေကြောင်း သိန္နီမြို့ခံ အမျိုးသမီးတစ်ဦးကပြောသည်။
“အခုကကြက်ဥတစ်လုံးကို ၅၀၀ ရှိတယ်။ ခရမ်းချဥ်သီးက ၁ ပိဿ ၇,၀၀၀ ကျပ်၊ ဆီတပုံး ၁၆၀,၀၀၀ ကျပ်ရှိတယ်။ အလုပ်ကမရှိဘူး။ ကုန်ဈေးနှုန်းတွေကတက် အဆင်မပြေဘူး” ဟု ၎င်းအမျိုးသမီးကပြောသည်။
ကိုးကန့်တပ်မတော် MNDAA မှစတင်ထိန်းချုပ်လာကတည်းက လားရှိုးမြို့နှင့် သိန္နီ မြို့တွင် ကုန်ပစ္စည်းများ ဈေးနှုန်းမြင့်တက်နေလျက်ရှိရာ ယခုတစ်ခါ မြန်မာ-တရုတ်နယ်စပ်ဒေသရှိ ကုန်သွယ်ရေးဂိတ် ပိတ်ဆို့ခြင်း၊ လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့များ အခွန်ကောက်ယူခြင်းတို့ကြောင့် ပို၍ကုန်ဈေးနှုန်းမြင့်တက်လာရခြင်းဖြစ်ကြောင်း ဆိုသည်။
လက်ရှိ လားရှိုးမြို့ အီနှိုင်းကျေးရွာတွင် တအာင်း (ပလောင်) အမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော် TNLA မှ ဘီးလိမ့်ခွန် ကောက်ခံနေသလို လားရှိုး နမ့်ပေါင်တံတားတွင်လည်း ကိုးကန့်တပ်မတော် MNDAA မှ အခွန်ကောက်ခံနေကြောင်း ဒေသခံများကပြောသည်။
“အခုအီနှိုင်းမှာ TNLA ကောက်တာက ဘီးလိမ့်ခွန်ဆိုပြီး ကျပ် ၁ သောင်းကောက်တယ်။ သက်တမ်းက ၃ ရက်ရှိပါတယ်။ သက်တမ်းကုန်ရင် ထပ် ကျပ် ၁ သောင်းဆောင်ရတယ်။ နမ့်ပေါင် တံတားမှာလည်း MNDAA က ဘာအခွန်လို့လည်းမသေချာမပြော။ ဒီတိုင်းဖြတ်ပိုင်းလေးပေးပြီး ကျပ် ၁ သောင်းကောက်ပါတယ်။ လမ်းမှာလည်း SSPP နဲ့ စစ်ကောင်စီတွေကလည်း ကောက်ပါတယ်” ဟု လားရှိုမြို့ခံ အမျိုးသမီးတစ်ဦးက ထပ်လောင်းပြောသည်။
ထိုသို့ လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့များအသီးသီး အခွန်ကောက်ယူနေခြင်းကြောင့် ကုန်သည်များသည် အခွန်ဆောင်ရသဖြင့် စားသုံးကုန်၊ လူသုံးကုန်များကို ဈေးတင်ရောင်းချရကြောင်း၊ စားသုံးသူများလည်း ဈေးကြီးပေးဝယ်ရသဖြင့် အခက်အခဲဖြစ်နေကြောင်း သိရသည်။
“စစ်ဒဏ်ကြောင့်စားဖို့သောက်ဖို့တောင်အနိုင်နိုင်ရုန်းကန်နေရချိန်မှာ အဖွဲ့ပေါင်းစုံကခုလိုအခွန်တွေ အများကြီး ကောက်ကြတော့ ပြည်သူတွေဘဝက နစ်သထက်နစ်ရုံပေါ့။ စိုက်ပျိုးရေးလုပ်တဲ့ပြည်သူတွေကျလည်း ကိုယ့်သီးနှံတွေ တင်ပို့ရောင်းချဖို့ လမ်းခရီးတွေကအဆင်မပြေ ကားဆီစျေးတွေကလည်းကြီး အခွန်တွေလည်း အဖွဲ့ပေါင်းစုံ ဆောင်ရ နဲ့ ကိုယ်ဝယ်စားရမဲ့ကုန်တွေကျလည်း အဆမတန်စျေးတွေကြီးနဲ့ အရမ်းခက်ခဲတာပေါ့” ဟု လားရှိုးမြို့ခံတစ်ဦးကပြောသည်။
“၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး” ပထမပိုင်းအတွင်း ညီနောင်မဟာမိတ်သုံးဖွဲ့ ထိန်းချုပ်ထားသည့် မြန်မာ-တရုတ်နယ်စပ် မူဆယ် ၁၀၅ မိုင် ကုန်သွယ်ရေးဂိတ် ကျင့်စန်းကျော့၊ ချင်းရွှေဟော်၊ လောက်ကိုင်၊ ကြူကုတ် (ပန်ဆိုင်း)၊ ရန်လုံကျိုင်းနှင့် နမ့်ခမ်းမြို့ရှိ ကုန်သွယ်ရေးဂိတ်တို့ကို ဇူလိုင်လမှစတင်၍ တရုတ်ဘက်မှ ပိတ်ထားသည်။
ထို့အပြင် ယူနန်ပြည်နယ် ကျယ်ဂေါင်မြို့နှင့် ထိစပ်နေသည့် ဂိတ်များအနက် မန့်ဝိန်းဂိတ်ပေါက်တစ်ခုတည်းမှသာ သတ်မှတ် ကုန်ကားများဖြင့် ကုန်သွယ်ခွင့်ပြုပြီး နန်းတော်ဂိတ်၊ ဆင်ဖြူဂိတ်တို့မှ လုပ်ငန်းသုံးမဟုတ်သည့် ခရီးသည်တင်ယာဉ်၊ သုံးဘီး ဆိုင်ကယ်၊ လက်တွန်းလှည်းတို့ဖြင့်တစ်ပိုင်တစ်နိုင်သယ်ယူမှုများကို တရုတ်ဘက်က ပိတ်ပင်ထားသည်။
