သျှမ်းပြည်တွင် မြေမြုပ်မိုင်းနှင့် ပေါက်ကွဲစေတတ်သော စစ်အကြွင်းအကျန်များကြောင့် ထိခိုက်သေဆုံးမှုဦးရေ အများဆုံးဖြစ်ကြောင်း မြေမြုပ်မိုင်းနှင့် ထပ်ဆင့်ပေါက်ကွဲစေသော လက်နက်ပစ္စည်းများ စောင့်ကြည့်လေ့လာ ရေးအဖွဲ့ Landmine & Cluster Munition Monitor က ထုတ်ပြန်လိုက်သည်။
မြန်မာနိုင်ငံတစ်ဝှမ်း နေပြည်တော်မှလွဲ၍ တိုင်းနှင့်ပြည်နယ်အသီးသီးမှာ မြေမြုပ်မိုင်းနှင့် ပေါက်ကွဲစေ တတ်သော စစ်အကြွင်းကျန် ပစ္စည်းများကြောင့် ပြည်သူလူထု ထိခိုက်သေဆုံးမှု ဖြစ်ပွားနေပြီး ၂၀၀၇ ခုနှစ်မှ ၂၀၂၂ ခုနှစ်အထိမှတ်တမ်းများအရ သျှမ်းပြည်တွင် ၂၆.၅၅ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် ကချင်ပြည်တွင် လူဦးရေ ၂၁.၈၂ ရာခိုင်နှုန်း ဒုတိယအများဖြစ်ကြောင်း ယမန်နေ့ (ဒီဇင်ဘာလ ၂၈)ရက် ထုတ်ပြန်သည့် အစီရင်ခံစာတွင် ဖော်ပြသည်။
ထိခိုက်သေဆုံးမှု ဖြစ်စဉ်တွင် တောတောင်အတွင်း သွားရောက်ရှာဖွေခြင်းကြောင့် ထိခိုက်သေဆုံးမှု အများစုဖြစ်ပြီး သျှမ်းပြည်မှာ မိုင်းနှင့် ပေါက်ကွဲစေတတ်သော ပစ္စည်းများကို မသိဘဲ ကိုင်မိပေါက်မိ၍ ထိခိုက်သေဆုံးရကြောင်း Landmine & Cluster Munition Monitor မှ သုတေတသီ ယက်စ်ဟူဟွာ မိုဆာ-ပူအန်စူဝမ်က ပြောသည်။
“ပြည်နယ်ဒေသတစ်ခုချင်းအလိုက်တော့ ဖြစ်စဉ်တွေတူချင်မှတူမယ်။ ဉပမာအားဖြင့် ရခိုင်မှာဆိုရင် တောထဲတောင်ထဲမှာသွားရင်းလာရင်း မိုင်းထိတာမျိုး များတာဖြစ်ပါမယ်။ ဒါကအများဆုံး အခြေအနေဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် သျှမ်းပြည်နယ်မှာကျတော့ ပေါက်ကွဲစေတတ်သော မိုင်း၊ ပစ္စည်းတွေကို ကိုင်မိတာ၊ ပေါက်မိတာ၊ ထုမိတာ ဒီလိုမျိုးပေါက်ကွဲတာမျိုးကျတော့ သျှမ်းပြည်မှာဖြစ်တာ များပါတယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။
အဆိုပါ မှတ်တမ်းများအရ သေဆုံးသူအများစုမှာ အရွယ်ရောက်ပြီးသူ အမျိုးသားများ ၅၉ ရာခိုင်နှုန်းဖြစ်ပြီး ကျား/မ ခွားခြားမရနိုင်သော အခြား ၂၃ ရာခိုင်နှုန်း၊ ကလေးသူငယ် ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် အမျိုးသမီး ၈ ရာခိုင်နှုန်းတို့ ပါဝင်သည်။
စစ်တပ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း မြန်မာနိုင်ငံမှာ မိုင်းနှင့် စစ်အကြွင်းအကျန်များကြောင့် ထိခိုက်သေဆုံးသူဦးရေတိုးများလာနေကြောင်း အစီရင်ခံစာတွင် ရေးသားဖော်ပြထားသည်။
မြန်မာနိုင်ငံတွင် မြို့နယ်ပေါင်း ၃၃၀ ရှိသည့်အနက် ၁၆၈ မြို့နယ်မှာ မြေမြုပ်မိုင်းအန္တရာယ်ကြုံနေရပြီး ၂၀၂၀ ခုနှစ်ထက် ၆၈ မြို့နယ်တိုးများလာကြောင်း ဆိုသည်။
ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၂၀ ခုနှစ်အတွင်း မြေမြုပ်မိုင်းကြောင့် သေဆုံးသူ ၅၈ ဦးနှင့် ဒဏ်ရာရသူ ၁၉၅ ဦးရှိရာ အာဏာသိမ်းပြီးနောက် ၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် မြေမြုပ်မိုင်းကြောင့် သေဆုံးသူ ၃၈၄ ဦးနှင့် ဒဏ်ရာရသူ ၁၆၁ အထိ ရှိလာသည်။
စစ်ကောင်စီတပ်များအနေဖြင့် အရပ်သားများ နေထိုင်သည့် ကျေးရွာများ၊ ဘုရားကျောင်းများနှင့် အများပိုင် အဆောက်အဦးများအပြင် မိုဘုင်းလ်ဖုန်းတာဝါတိုင်များ၊ ကြေးနီမိုင်းများနှင့် ရေနံနှင့်သဘာဝဓာတ်ငွေ့ ပိုက်လိုက်များကို ကာကွယ်ရန်အတွက် မြေမြုပ်များကို မကြာခဏ ထောင့်ထားလေ့ရှိကြောင်း အစီရင်ခံများတွင် ဖော်ပြထားသည်။
ပြီးခဲ့သည့် ဒီဇင်ဘာလ ၁၀ ရက်တွင် သျှမ်းပြည် ကွတ်ခိုင်မြို့နယ် နမ့်ဖတ်ကာ ရပ်ကွက် ၂ ရှိ စစ်တပ်စခန်းအနီးသို့ အမျိုးသားတစ်ဦး ဖြတ်လျှောက်သွားရာ မိုင်းနင်းမိပြီး ညခြေထောက်ပြတ်ထွက်သွားခဲ့ကြောင်း လူမှုကူညီရေး အသင်းမှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက သျှမ်းသံတော်ဆင့်ကို ပြောသည်။
“ သူကအိမ်ခြေမဲ့ဆိုတော့ အိမ်မရှိဘူး။ ရပ်ကွက် ၂ ကနောက်ကြောဘက်က ခြုံပုတ်ထဲမှာတက်ရင်း မိုင်းနင်းမိတာ။ အဲ့ခြုံပုတ်က တပ်စခန်းနဲ့နီးတယ်လေ။ တပ်စခန်းနဲ့နီးတော့ မြေကြီးထဲမှာ မြုပ်ထားတဲ့မိုင်းကို နင်းမိတာ။ အဲ့ဘက်ကို သူအမြဲတမ်းသွားသွားလာလာ အိပ်နေတာပဲ။ အဲ့နေ့မနက်ကျမှ ဆင်းလာရင်း နင်းမိတာ” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။
ထို့အတူ အစိုးရမဟုတ်သော စစ်တပ်ကိုဆန့်ကျင်သည့် တော်လှန်းရေးအဖွဲ့အစည်းများလည်း အဆိုပါမြေမြုပ်မိုင်းကို အသုံးပြုနေကြောင်း Landmine & Cluster Munition Monitor၏ အစီရင်ခံစာတွင် ဖော်ပြထားသည်။
ထို့အပြင် သျှမ်းမြောက်ဒေသတွင် ဖြစ်ပွားသော စစ်ကောင်စီတပ်နှင့် ညီနောင်မဟာမိတ်တို့ တိုက်ပွဲကြား မြေမြုပ်မိုင်း အပါအဝင် ပေါက်ကွဲစေတတ်သော စစ်အကြွန်းအကျန် ပစ္စည်းများကြောင့် ထိခိုက်ဒဏ်ရသူများလည်း ရှိနေသည်။
ပြီးခဲ့သည့် နိုဝင်ဘာလ ၉ ရက်တွင် ကျောက်မဲမြို့နယ် မန်ကောင်းမူးရွာနေ အမျိုးသားတစ်ဦး ခြံသွားနေစဉ် မြေမြုပ်မိုင်းနင်းမိပြီး ထိုနေရာတွင် ပွဲချင်းပြီးသေဆုံးသွားခဲ့သည်။ အလားတူ ဒီဇင်ဘာလ ၂၃ ရက်တွင် အမျိုးသားတစ်ဦး နွားခြံသွားရာမှ မြေမြုပ်မိုင်းနင်းမိ၍ ခြေထောက်ပြတ်သွားသည်။
သျှမ်းသံတော်ဆင့်မှ သီးခြားကောက်ယူထားသည့် စာရင်းအရ သျှမ်းမြောက်ဒေသတွင် “၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး” ဖော်ဆောင်နေစဉ် နှစ်လကျော်ကာလအတွင်း စစ်ကောင်စီ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှု အပါအဝင် လက်နက်ကြီး နှင့် မြေမြုပ်မိုင်းများကြောင့် အရပ်သား ၁၅၈ ဦးသေဆုံးသွားခဲ့ပြီ ဖြစ်သည်။
၁၉၉၉ ခုနှစ်စ၍ မြန်မာနိုင်ငံကို မြေမြှပ်မိုင်းနှင့် ထပ်ဆင့်ပေါက်ကွဲစေသော လက်နက်ပစ္စည်းများ စောင့်ကြည့်လေ့လာ ရေးအဖွဲ့ Landmine & Cluster Munition Monitorမှ စောင့်ကြည့်မှတ်တမ်းတင်ခဲ့ရာ လက်အချိန်ထိ မြေမြုပ်မိုင်းနှင့် ပေါက်ကွဲစေတတ်သော စစ်အကြွင်းအကျန်များကြောင့် လူပေါင်း ၆၁၀၀ ကျော်သေဆုံးရပြီး ၅၀၀ ကျော်မှာ ထိခိုက်ဒဏ်ရာရှိခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။
