စစ်ကောင်စီ၏ အမျိုးသားစည်းလုံးညီညွတ်ရေးနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးဖော်ဆောင်မှုညှိနှိုင်းရေးကော်မတီ (NSPNC) နှင့် အပစ်ရပ် EAOs ၅ ဖွဲ့တို့က ၃ ရက်တိုင် ဆွေးနွေးမှု ပြုလုပ်ခဲ့ပြီးနောက် ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံ ပြင်ဆင်ရေးအပါအဝင် သဘောတူညီချက် (၄) ချက် ရရှိခဲ့ကြောင်း သိရသည်။
NSPNC ၏ ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံ ဥပဒေတွင် ပြင်ဆင်လိုသည့်အချက်များ ရှိပါက ဆွေးနွေးရန် ဆိုသည့် ဖိတ်ခေါ် မှုကြောင့် အပစ်ရပ် EAOs (၅) ဖွဲ့က နေပြည်တော်သို့ သွားရောက်ပြီး ဒီဇင်ဘာလ ၂၇ ရက်မှ ၂၉ ရက်နေ့အထိ ဆွေးနွေးခဲ့ကြခြင်း ဖြစ်သည်။
ယင်း တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုမှ ရရှိခဲ့သည့် သဘောတူညီချက်များ နှင့် ပတ်သက်ပြီး ရခိုင်ပြည် လွတ်မြောက်ရေးပါတီ ALP ဒုဥက္ကဌ နှင့် ဆွေးနွေးပွဲ တက်ရောက်ခဲ့သည့် အပစ်ရပ် EAOs (၅) ဖွဲ့ ကိုယ်စား ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဒေါ်စောမြရာဇာလင်း က ၂၀၂၃ ရွေးကောက်ပွဲကို စံချိန်စံညွှန်း နှင့် အညီ ဆောင်ရွက်ရေးအတွက် အဓိက ဆွေးနွေးဖြစ်ခဲ့ကြောင်း သျှမ်းသံတော်ဆင့်ကို ပြောသည်။
“သဘောတူညီချက် အဖြစ်ကတော့ ၄ ချက် ဖြစ်ပါတယ်။ မှတ်တမ်းကတော့ ကျမတို့ ၅ ချက် ရရှိခဲ့တယ်။ ဒီ သဘောတူညီချက်တွေထဲမှာ ပါတီစုံ နိုင်ငံရေးစနစ်ကို လက်ခံရေး၊ ဒီမိုကရေစီ နဲ့ ဖက်ဒရယ်စနစ်ကို အခြေခံတဲ့ ပြည်ထောင်စု တည်ဆောက်ရေး၊ ပြည်ထောင်စု ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး၊ ရွေးကောက်ပွဲကို ရွေးကောက် ပွဲ စံချိန်စံညွှန်းနဲ့အညီ ဆောင်ရွက်ရေးဆိုတဲ့ အချက်တွေ ပါဝင်တာဖြစ်ပါတယ်၊ ကျမတို့က သဘောတူညီချက်ရဲ့ အသေးစိတ်ကို Statement မှာ ရေးထားတာ မဟုတ်ပါဘူး။ အဓိက ကတော့ ယေဘူယျကိုပဲ ပြောလို့ ရပါတယ်။ နှစ်ဦးနှစ်ဘက် သဘောတူထားတာကို media ထုတ်ပြန်ချက်အဖြစ် ပြောဖို့ မရှိပါဘူး” ဟု ဒေါ်စောမြရာဇာလင်းက သျှမ်းသံတော်ဆင့်ကို ပြောသည်။
အဆိုပါ ဆွေးနွေးပွဲကို ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဉ် ဦးဆောင်အဖွဲ့ (PPST) အဖွဲ့ဝင်များ ဖြစ်သည့် ရခိုင်ပြည် လွတ်မြောက် ရေးပါတီ (ALP)၊ ဒီမိုကရေစီ အကျိုးပြု ကရင့်တပ်မတော် (DKBA)၊ ကရင်ငြိမ်းချမ်းရေးကောင်စီ (KNU/KNLA-PC)၊ လားဟူဒီမိုကရက်တစ် အစည်းအရုံး (LDU) နှင့် ပအိုဝ်းအမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးအဖွဲ့ချုပ် (PNLO) မှ ခေါင်းဆောင် များ တက်ရောက်ကြသည်။
အဆိုပါ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုအပြီးတွင် အပစ်ရပ် EAOs (၅) ဖွဲ့မှ ထုတ်ပြန်ကြေညာချက်လည်း ထုတ်ပြန် ထားပြီး ဖြစ်သည်။
ယင်း ထုတ်ပြန်ချက်တွင် စစ်ကောင်စီနှင့် သဘောတူညီချက် (၄) ချက်မှ ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံ ပြင်ဆင်ရေး အချက် (၁၀) ချက် ပါဝင်ကြောင်း ထုတ်ပြန်ထားသော်လည်း အသေးစိတ် အချက်အလက်များကို မီဒီယာထံ ချပြရန် မဖြစ်နိုင်ကြောင်း ဒေါ်စောမြရာဇာလင်းက ပြောသည်။
“တချို့ဟာကျတော့ Statement ထဲ မပါတာရှိတယ်၊ ဒါကလည်း ကျမတို့ ချပြလို့ အဆင်မပြေတာပေါ့နော်၊ မှတ်တမ်း ၅ ရပ် ထဲမှာတော့ NCA ထိုးထားတဲ့ EAOs တွေ အားလုံး ပါဝင်တဲ့ အလွတ်သဘော ဆွေးနွေး ညှိနှိုင်းရေး ကော်မတီ နဲ့ စစ်ကောင်စီရဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးရေးအဖွဲ့ အမြန်ဆုံး တွေ့ဆုံရေးဆိုတာ ပါဝင်ပါတယ်။ နောက်ပြီးတော့ ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဉ်မှာ NCA ထိုးတာရော လက်မှတ် မထိုးတဲ့ တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့တွေရော ပါဝင်ရေးကို ကြိုးပမ်းသွားမှာ” ဟု ဒေါ်စောမြရာဇာလင်း က ဆက်ပြောသည်။
အဆိုပါ ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးပွဲကို PPST အဖွဲ့ဝင် EAOs (၅) ဖွဲ့ တက်ရောက်သော်လည်း သျှမ်းပြည် ပြန်လည် ထူထောင်ရေးကောင်စီ (RCSS) နှင့် မွန်ပြည်သစ်ပါတီ (NMSP) တို့ တက်ရောက်ခဲ့ခြင်း မရှိကြောင်းလည်း စုံစမ်းသိရှိရသည်။
ယင်း ဆွေးနွေးပွဲကို မည်သည့် အကြောင်းကြောင့် မတက်ရောက်ခဲ့ကြောင်း အသေးစိတ် မေးမြန်းနိုင်ရန် RCSS နှင့် NMSP ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူတို့အား သျှမ်းသံတော်ဆင့်မှ ဖုန်းဖြင့် အကြိမ်ကြိမ် ဆက်သွယ်သော်လည်း အဆက်အသွယ်မရခဲ့ပါ။
