ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံမှာ သျှမ်းပြည်ဟာ မူးယစ်ဆေး၀ါးမျိုးစုံထွက်ရှိမှု၊ အများဆုံးရောင်းဝယ်ဖေါက်ကား မှု ၊ လူတန်းစားအလွှာအသီးသီးက မူးယစ်ဆေးဝါးသုံးစွဲမှု အများဆုံး နဲ့ လက်နက်ကိုင်တပ် အများဆုံး၊ နိုင်ငံရေး စစ်ရေးအရှုပ်ထွေးဆုံး ပြည်နယ်ကြီးတခု ဖြစ်ပါတယ်။
သျှမ်းပြည်မှာ “ဝ”UWSA တပ်၊ သျှမ်းတပ် ၂ တပ်၊ ကချင် KIA တပ် ၊ ကိုးကန့် MNDAA ၊ ပအိုဝ်း PNLA ၊ ပလောင် TNLA ၊ မိုင်းလား NDAA အပြင် မြန်မာအစိုးရ တပ်မတော်ကိုပါ၀င်ထည့်သွင်းရေတွက်ရင် လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့ ၉ ခု ရှိပါတယ်။
အစိုးရ တပ်မတော် ရဲ့ အရံအင်အားဖြစ်တဲ့ နယ်ခြားစောင့်တပ်၊ ပြည်သူ့စစ်တပ်ဖွဲ့ အဖွဲ့ကြီး (တပ်ရင်း ၅ ရင်းအထိရှိ) ၊ အဖွဲ့ငယ် (လူအင်အား ၁၅ ယောက်နဲ့အထက်) အားလုံး စုစုပေါင်း ရာဂဏန်းအထိရှိပါတယ်။ ဒီတပ်ဖွဲ့ တွေကတော့ လိုအပ်သလို အသုံးပြုနိုင်ဖို့ အစိုးရတပ်မတော် ဖွဲ့စည်းပေးပြီး လက်နက် အပ်နှင်းထား တဲ့အတွက် တပ်မတော်ရဲ့ အစိတ်အပိုင်း တခု ဖြစ်တယ်လို့ သတ်မှတ်ရင်လဲ မှားမယ်မထင်ပါဘူး။
လက်ရှိ တအာင်းအမျိုးသားလွှတ်မြောက်ရေးတပ်မတော် TNLA – ဉက္ကဌ တာ့အိုက်ဖုန်း က – “ ပြည်ထောင်စု မြန်မာနိုင်ငံမှာ သေနတ်ကိုင်ဆောင်နေတဲ့တပ်တွေ အင်အားကြီးလေ မူးယစ်ဆေးဝါးနဲ့ ပိုမိုပတ်သက် လေပဲ “ – လို့ ပြောဖူးပါတယ်။
၂၀၂၀ ဇွန်လ ၂၆ ရက် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာမူးယစ်ဆေးဝါး အလွှဲသုံးမှု နှင့် တရားမဝင်ရောင်းဝယ်မှု တိုက်ဖျက်ရေး နေ့ တုန်းက ပြည်ထောင်စု တဝှမ်းလုံးက ဖမ်းဆီးရမိတဲ့ မူးယစ်ဆေးဝါးတွေကို ရန်ကုန်၊ နေပြည်တော်၊ တောင်ကြီး နဲ့ လားရှိုးမြို့တို့မှာ မီးရှို့ဖျက်ဆီးပါတယ်။ ဒီနှစ်ဖျက်ဆီးလိုက်တဲ့ မူးယစ်ဆေးဝါးတွေဟာ ယခင်နှစ်တွေ တုန်းက ထက် သုံးဆပိုများတယ်လို့ဆိုပါတယ်။ အစိုးရ ထုတ်ပြန်တဲ့ သတင်းအရ ကာလ ကာလတန်ဖိုး အမေရိကန်ဒေါ် လာသန်းပေါင်း ၁၄၀၀ နီးပါး ရှိတယ်လို့ဆိုပါတယ်။
တောင်ကြီးမြို့ ဇွန် ၂၆ရက် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာမူးယစ်ဆေး တိုက်ဖျက်ရေးနေ့ အခမ်းအနား၌ မူးယစ်ဆေးဝါးများ မီးရှို့နေသည့် ပုံ (Photo by Khun Yar zar/ Facebook)
အဲဒီ့လောက်များပြားတဲ့ မူးယစ်ဆေးဝါး ဖမ်းဆီးရမိခဲ့တာတောင် မူးယစ်ဆေး၀ါးက ပျောက်ကွယ်သွားမဲ့ အလားအလာ မမြင်မိသေးပါဘူး။ အသေးစားရောင်းဝယ်ဖေါက်ကားတဲ့သူတွေ၊ ဝယ်ယူသုံးစွဲနေတဲ့ ဒေသခံတွေ ဒုနဲ့ဒေး ရှိနေသေးတဲ့အတွက် မူးယစ်ဆေးဝါးထုတ်လုပ်နေတဲ့သူတွေ ဘယ်လောက်ကြီးများ တောင် ရှိနေဉီးမလဲ။
၂၀၁၉ -၂၀၂၀ နှစ်အတွင်း အများဆုံး ဖမ်းဆီးရမိတဲ့ မူးယစ် ဆေးဝါး တွေက တော့ သျှမ်းပြည်မြောက်ပိုင်း ကွတ်ခိုင်မြို့နယ် အခြေစိုက် ကောင်းခါးပြည်သူ့စစ်တပ်ဖွဲ့ ထိန်းချုပ်နယ်မြေထဲက အများစု ဖြစ်ပါတယ်။
အမည်မဖေါ်လိုတဲ့ ပြည်သူ့စစ်ခေါင်းဆောင်တဉီးရဲ့ ပြောပြချက်အရ – ” သျှမ်းပြည်မြောက်ပိုင်းမှာ စီးပွားရေး တောင့်တင်းပြီး အင်အားကြီးမားတဲ့ ပြည်သူ့စစ်အဖွဲ့ ၂၀ ကျော် ရှိပါတယ်။ သုံးလ တကြိမ် အဘတွေကို ပစ္စည်းသေး ပစ္စည်းလေး မှုန့်ပုံး တွေနဲ့ သွားကန်တော့ရတယ်။ တိုင်းမှူး မပြောနဲ့ ဗျူဟာမှူးအပြောင်းအလဲ မှာတောင် ပစ္စည်းလေးလက်ဆောင်သွားပေးရတယ်” – လို့ ပြောပါတယ်။ ပစ္စည်းလေး ပစ္စည်းသေး ဆိုတာ က ရွှေတုံးတွေကို ၄င်းက ဆိုလိုတာပါ။
၂၀၁၂ ခုနှစ်တုန်းက RCSS ၊ အစိုးရတပ် နဲ့ UNODC တို့ တာချီလိတ်မြို့မှာ နှစ်ရက်ကြာ သုံးပွင့်ဆိုင် ဆွေးနွေးပြီး မူးယစ်ဆေးဝါး လက်တွဲဖြေရှင်းဖို့ အချက် ၉ ချက် ပါ သဘောတူညီချက် လက်မှတ်ရေး ထိုးခဲ့ပါတယ်။ လက်တွေ့ကွင်းဆင်းတဲ့ နေရာမှာ RCSS တပ် ပါရင် အစိုးရတပ်က လက်မခံတဲ့အတွက် အခု ထက်ထိ အဲဒီသဘောတူညီချက်က လက်တွေ့ အကောင်အထည် မဖေါ်နိုင်ခဲ့ပါဘူး။
မူးယစ်ဆေး၀ါးကို နိုင်ငံရေး စစ်ရေး လက်ကိုင်ဒုတ် အဖြစ် အသုံးပြုနေသရွေ့ – မြန်မာ့ငြိမ်းချမ်းရေး လဲ ဖြေရှင်းနိုင်မှာမဟုတ်သလို မူးယစ်ဆေးဝါးပြဿနာလဲ ထို့နည်းတူ ဖြေရှင်းနိုင်မှာမဟုတ်ပါဘူး။ ခွန်ဆာ လို ဘိန်းဘုရင် တွေ တဉီးပြီး တဉီးသေဆုံးသွားလဲ မူးယစ်ဆေးဝါးက ပေါများနေဉီးမှာဘဲ။
သျှမ်းပြည်မူးယစ်ဆေးဝါး ပြဿနာကို ဆယ်စုနှစ် ၂ ခုကျော် စောင့်ကြည့်လေ့လာသူ၊ မြန်မာ့ငြိမ်းချမ်းရေး ဖြစ်မြောက်ရေးအတွက် ပါ၀င်ပံ့ပိုးနေသူ ပြည်ထောင်စု အင်စတီကျု ဒါရိုက်တာ ဉီးခွန်စိုင်း က – မူးယစ်ဆေး နဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေး ကိစ္စ က ခွဲလို့မရဘူး။ ငြိမ်းချမ်းရေး နဲ့ မူးယစ်ဆေးဝါးကိစ္စ က ခေါင်းနဲ့ပန်းလို ဖြစ်တယ်။ ဒီကိစ္စ ကျနော်တို့အားလုံး ပြိုင်တူဖြေရှင်းရမယ်။ ပူးပေါင်းဖြေရှင်းရမယ် – လိုႉ ပြောပါတယ်။
အဘက်ဘက်ပါဝင်တဲ့ နိုင်ငံရေးဆွေးနွေးပွဲ လက်ခံကျင်းပပြီး မူးယစ်ဆေးဝါး လက်တွဲ ဖြေရှင်းနိုင်မှ သာ ပြည်ထောင်စုမြန်မာပြည်သားများ မူးယစ်သားကောင်ဘ၀ကနေ ကင်းဝေးမှာဖြစ်ပါတယ်။
လူထုအသံ
သျှမ်းသံတော်ဆင့်အသံ
