၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလမှ စတင်ပြီး နိုင်ငံတော် အာဏာသိမ်းယူလိုက်သည့် စစ်ကောင်စီကြောင့် အရှိန်ရနေသည့် ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဥ်များ ရပ်ဆိုင်းရသည့်အကြောင်း ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဉ် ဦးဆောင်မှုကော်မတီ (PPST) က ပြောသည်။
NCA စာချုပ်ကို အခြေခံပြီး လုပ်ဆောင်သည့် ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဥ်များသည် စစ်အာဏာသိမ်းမှု နောက်ဆက်တွဲကြောင့် လုပ်ငန်းစဥ် (Stakeholders) များ စုံစုံလင်လင် မရှိတော့ဘဲ ငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးမှု ရပ်တန့်ခဲ့ရကြောင်း PPST ပြောရေးဆိုခွင့် ဗိုလ်မှူးကြီး စောကျော်ညွန့်က သျှမ်းသံတော်ဆင့်ကို ပြောသည်။
“ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဥ်ဆိုတာ NCA ကို အခြေခံပြီး လုပ်ထားတာဖြစ်တယ်။ တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင် ၈ ဖွဲ့ ၂၀၁၇ ခုနှစ်မှာ နောက်ထပ် ၂ ဖွဲ့၊ လက်နက်ကိုင် ၁၀ ဖွဲ့နဲ့ ကျနော်တို့က NCA ယန္တရားအတိုင်း ငြိမ်းချမ်းရေး ခရီးစဥ်ကို သွားနေတယ်၊ သို့သော်လည်း ၂၀၂၁ ခုနှစ်ကနေစပြီးတော့ အာဏာထိန်းမှု နောက်ပိုင်းမှာ ဆိုရင် အစိုးရ၊ လွှတ်တော်၊ တပ်မတော်တွေက စုံစုံလင်လင် မရှိတော့ NCA လမ်းကြောင်းအရ သွားနေတဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေး ကလည်း အဲ့ချိန်ကတည်းက ရပ်သွားတယ်လို့ ပြောနိုင်ပါတယ်” ဟု ဗိုလ်မှူးကြီး စောကျော်ညွန့် က ဆိုသည်။
ဒီမိုကရေစီ အသွင်ကူးပြောင်းဆဲ ကာလ၊ နိုင်ငံရေး ပြဿနာများကို နိုင်ငံရေးနည်းဖြင့် ဖြေရှင်းသည့် နိုင်ငံရေး ယဉ်ကျေးမှု စတင်နေဆဲ ကာလတွင် စစ်တပ်မှ အာဏာသိမ်းလိုက်မှု အကျိုးဆက်ကြောင့် နိုင်ငံတကာ အရေးယူ ပိတ်ဆို့ ဒဏ်ခတ်မှုများ အပါအဝင် အထွေထွေ အကြပ်အတည်းများ ဖြစ်ပွားနေကြောင်း PPST က ဆက် ပြောသည်။
ထို့အပြင် လက်ရှိ အချိန်သည် PPST အနေဖြင့် NCA ၏ အနှစ်သာရ ၃ ချက်ဖြစ်သည့် နိုင်ငံရေး ပြဿနာကို နိုင်ငံရေး နည်းဖြင့် ဖြေရှင်းရန်၊ သက်ဆိုင်သူ အားလုံး ပါဝင်သော အဓိပ္ပာယ် ပြည့်ဝသည့် နိုင်ငံရေးဆွေးနွေးပွဲ ဖြစ်မြောက်ရန်၊ အရပ်သားများကို အကာအကွယ် ပေးရန် တိုင်းပြည် အကြပ်အတည်းကို ဖြေရှင်းရန်အတွက် အားထုတ်သွားမည် ဖြစ်ကြောင်းလည်း ဗိုလ်မှူးကြီး စောကျော်ညွန့်က ဆက်ပြောသည်။
“ကျနော်တို့ နိုင်ငံလည်း သိတဲ့အတိုင်းပဲ ပြည်တွင်းစစ် ဖြစ်ခဲ့တာ ရာစုနှစ်ဝက်ကျော်ခဲ့ပြီ၊ NCA လက်မှတ်ရေးထိုး ခဲ့တာလည်း ရာစုနှစ်ဝက်ကျော်နေတဲ့ ပြည်တွင်းစစ်ကို အပြီးသတ် ချုပ်ငြိမ်းပြီးတော့ ပြည်ထောင်စု ငြိမ်းချမ်းရေး တည်ဆောက်ဖို့ပဲဖြစ်ပါတယ်။ သို့သော်လည်းပဲ ၂၀၂၁ ခုနှစ် နောက်ပိုင်း ဖြစ်ပေါ်ခဲ့တဲ့ ပုံမှန်မဟုတ်တဲ့ နိုင်ငံရေး အခင်းအကျင်းတွေ အောက်မှာကတော့ ငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးမှုအတွက်လည်း စိန်ခေါ်မှုတွေ ခက်ခဲမှုတွေ အများကြီး ရှိနေပါတယ်၊ ဒါဟာ နိုင်ငံရေး ပြဿနာဖြစ်တဲ့အတွက် နိုင်ငံရေး နည်းလမ်းနဲ့ပဲ ဖြေရှင်းပါမယ်၊ သက်ဆိုင်သူများ အားလုံး ပါဝင်တဲ့ နိုင်ငံရေး ဆွေးနွေးပွဲ ဖြစ်ပေါ်လာဖို့လည်း ကြိုးပမ်းနေဆဲပဲလို့ ပြောချင်ပါတယ်” ဟု ပြောသည်။
လက်ရှိ တိုင်းပြည်သည် ပြည်တွင်းစစ် ပုံသဏ္ဍာန် အသစ်ဆီသို့ ဦးတည်နေသည့်အပြင် အချိန်ရှည်ကြာနိုင်သော နိုင်ငံရေး အကြပ်အတည်း ဝဲဩဃအတွင်းသို့ သက်ဆင်းနေကြောင်း PPST က ဆိုသည်။
NCA လက်မှတ်ရေးထိုးထားသည့် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်များ စုပေါင်းဖွဲ့စည်းထားသည့် PPST အဖွဲ့သည် စစ်တပ်အာဏာသိမ်းမှုနောက်ပိုင်း ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး – KNU ၊ ကျောင်းသား တပ်မတော် ABSDF နဲ့ ချင်းအမျိုးသားတပ်ဦး CNF တို့က လုပ်ငန်းစဥ်များတွင် ပါဝင်ဆောင်ရွက်ခြင်း မရှိတော့ကြောင်း သိရသည်။
“အာဏာသိမ်းမှုဖြစ်ပြီး ဧပြီလ ၂၂ ရက်နေ့မှာ နစက ကနေ ကျနော်တို့ကို တစ်ဖွဲ့ချင်းစီ ငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးဖို့ တစ်ဖွဲ့ချင်းစီရှိတယ်၊ အဲ့မှာ PPST ထဲက သွားနိုင်တဲ့ အဖွဲ့လည်း သွားတယ်၊ မသွားနိုင်တဲ့ အဖွဲ့လည်း မသွားဘူး။ PPST အနေနဲ့တော့ လက်ရှိ နိုင်ငံရေး အကြပ်အတည်းကို ရင်ဆိုင်ကျော်လွှားနိုင်ဖို့ အာသီတ နဲ့ သွားရောက်တွေ့ဆုံ ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ PPST ရဲ့ ရည်မှန်းချက်အတိုင်းပဲ သွားနေတယ်” ဟု ဗိုလ်မှူးကြီး စော်ကျော်ညွန့်က ပြောသည်။
ငြိမ်းချမ်းသည့် ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီ ပြည်ထောင်စုကြီး တည်ဆောက်နိုင်ရေးအတွက် သက်ဆိုင်သူများ သည် ပင်လုံစာချုပ်၏ အနှစ်သာရများကိုအခြေခံပြီး နိုင်ငံရေး ပြဿနာကို နိုင်ငံရေးနည်းလမ်းဖြင့် ဝိုင်းဝန်း အဖြေရှာ ကြရန်လည်း ပြောဆို တိုက်တွန်းထားသည်။
တစ်ဖက်တွင်လည်း ငြိမ်းချမ်းရေး ဖော်ဆောင်မှု လုပ်ငန်းစဥ်များအတွက် ဆိုပြီး အာဏာသိမ်း စစ်ကောင်စီ တပ်ဖွဲ့သည် ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၁ ရက်နေ့မှ စပြီး ဒီဇင်ဘာ (၃၁) ရက်နေ့ထိ တစ်နှစ်ကြာ အပစ်ရပ် ကြေညာထားသော်လည်း တကယ်တမ်း စစ်မြေပြင်တွင် တိုက်ပွဲများ ဆက်လက် ဖြစ်ပွားနေဆဲ ဖြစ်သည်။
