ဒီနေ့နိုင်ငံတော်အတိုင်အပင်ခံဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ပြောသွားတဲ့မိန့်ခွန်းဟာ အမျိုးသားပြန်လည်ရင်ကြားစေ့ ရေးနဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးတည်ဆောက်မှုဆိုင်ရာ နိုင်ငံတော်အခြေပြမိန့်ခွန်းလို့ပြောရမှာပေါ့နော်။ ဒီမိန့်ခွန်းရဲ့အနှစ် ချုပ်ကိုပြန်ပြီးတော့ကြည့်မယ်ဆိုလို့ရှိရင် လတ်တလောဖြစ်ပွါးနေတဲ့ရခိုင်အရေးနဲ့ပတ်သက်ပြီးတော့ မြန်မာပြည်တွင်းမှာရှိတဲ့ပြည်သူလူထုနဲ့ နိုင်ငံတကာကအဖွဲ့အစည်းတွေ နောက် နိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင်တွေ အကုန်လုံး ဒီကိစ္စနဲ့ပတ်သက်ပြီး ထဲထဲဝင်ဝင်လေ့လာပြီးတော့မှ ရှင်းရှင်းလင်းလင်းသိမြင်သွားအောင် မီးမောင်းထိုးပြလိုက်တယ်လို့ယူဆတယ်။ အခု ရခိုင်မှာဖြစ်နေတဲ့ပြသနာကို သေချာလေ့လာဆန်းစစ်ပြီးတော့မှ အပျက်သဘောထက်ကို အရှိသဘောဝေဖန်ထောက်ရှုပြီးတော့မှ ဘယ်အပိုင်း ဘယ်ကဏ္႑ကနေကူညီဆောင်ရွက်သွားနိုင်မလဲဆိုတာကို လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုအမြင်နဲ့ ၀ုိင်းဝန်းပြီးနော့မှ လက်တွဲဆောင်ရွက်ဖို့ သူ့အနေနဲ့ဖိတ်ခေါ်သွားတဲ့အချက်တွေဟာကြိုဆိုရ မယ့်အချက်တွေလို့ကျနော်မြင်ပါတယ်။
တဖက်ကလည်း နိုင်ငံတကာခေါင်းဆောင်ပြောကြားချက်အရဆိုရင် ရခိုင်ပြည်နယ်အရေးကိုအာဏာသုံး ရပ်တန့်ရင်ရနိုင် တယ်လို့ ပြောပါတယ်။
တကယ်တော့ ဒီပြသနာကိုဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်တယောက်ထဲက ချက်ချင်းလက်ငင်းရပ်တန့်သွားအောင်လုပ်ဆောင် နိုင် မယ် လို့ကျနေ်ာတို့ယတိပြတ်ပြောလို့မရဘူး။ ကျနော်တို့တိုင်းရင်းသားပြည်သူလူထုတရပ်လုံး လက်တွဲညီညီ ၀ုိင်းဝန်းဖြေရှင်းဆောင်ရွက်တဲ့အပြင် နိုင်ငံတကာကိုယ်တိုင်ကကိုယ့်ရဲ့ရခိုင်အရေးပြသနာအရင်းအမြစ်ကို တိတိ ကျကျခိုင်ခိုင်လုံလုံရှင်းရှင်းလင်းလင်းနားလည်သဘောပေါက်ပြီး လက်တွဲဆောင်ရွက်မှ ပြေလည်သွား နိုင်မယ်လို့ကျနော်မြင်ပါတယ်ခင်ဗျ။
ရခိုင်အရေးနဲ့ပတ်သက်ပြီး သျှမ်းနဲ့ကချင်အရေးကိုနှိုင်းယှဉ်ကြည့်မယ်ဆိုရင် အဓိကကတော့ ပြသနာဖြစ် တည်လာပုံချင်း အခြေခံအဖြစ်ချင်းလုံးဝ မတူပါဘူး။ ရခိုင်ပြသနာကလူ့အခွင့်အရေး ပြသနာဖြစ် တယ်။ နောက်တချက် အချုပ်အခြာအာဏာဆိုင်ရာတဲ့ပြသနာဖြစ်တယ်။ နောက် အစ္စလာမ်အသိုင်းအဝိုင်းနဲ့ ဆက် စပ်ပြီး တော့မှ နိုင်ငံတကာရဲ့စောင့်ကြည့်ခြင်းကိုခံနေရတဲ့ပြသနာဖြစ်တယ်။ အဲဒီပြသနာကို ကိုင်တွယ် ဖြေရှင်း တဲ့နေရာမှာ ပြသနာနဲ့ပြသနာရဲ့အရင်းအမြစ်ကို ကျနော်တို့သေသေချာချာ ကိုင်တွယ်ပြီးတော့ မဖြေရှင်း နိုင်ဘူး ဆိုရင် မြန်မာပြည်တွင်းရဲ့လုံခြုံရေး စီးပွါးရေးသာမကဘူး။ ဒေသတွင်းနိုင်ငံတွေရဲ့ တည်ငြိမ်အေးချမ်း ရေးနဲ့လုံခြုံ ရေး ကိုပါ ရိုက်ခတ်လာနိုင်ပါတယ်။ အကိုင်အတွယ်မတတ်ရင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ရဲ့ပုဂ္ဂိုလ်ရေး ဆိုင်ရာ ပုံရိပ်ကိုပါထိခိုက်လာနိုင်ပါတယ်။ ပြီးတော့ ရခိုင်အရေးပြသနာကို စစ်တပ်ကသာလျှင်ဖြေရှင်းလို့ရတယ်။ စစ်အင် အားသုံးပြီး မှသာလျှင် ဖြေရှင်းလို့ရမယ်ဆိုတဲ့တဖက်သတ်ပုံဖော်နေတာကိုလည်း ဖြေရှင်းရခက်သွားပါ လိမ့်မယ်။ အအဲ့ကြောင့်မို့လို့ဒီအရေး ဒီပြသနာကို ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အနေနဲ့ အသေအချာအချိန် ပေးပြီးတော့မှဇောင်းပေးပြီးတော့မှလုပ်နေတာလို့ကျနော်မြင်တယ်။ ဒါက ချက်ချင်းလက်ငင်းထပြီးဖြေရှင်း ရမယ့်ပြသနာလို့ကျနော်မြင်ပါတယ်။
ကျနော်တို့သျှမ်းပြည်နယ် ကချင်ပြည်နယ်ဘက်မှာဖြစ်နေတဲ့ပြသနာကကျတော့ ဒါလူ့အခွင့်အရေးပြသနာသက်သက်မဟုတ်ဘူး။ တိုင်းရင်းသားအခွင့်အရေးပြသနာ ဖွဲ့စည်းပုံဥပဒေအခြေခံဆိုင်ရာပြသနာ တနည်းအားဖြင့်နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာပြသနာဖြစ်တယ်။ ဒီပြသနာက တနေ့တရက်တည်းထပြီးဖြေရှင်းလို့မရသလို အခုမှထပြီးဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ပြသနာမဟုတ်ဘူး။ ဒါကြောင့်မို့လို့ တဦးတယောက်ထည်းကနေတစုတဖွဲ့တည်းကနေချက်ချင်းလက်ငင်းထပြီးဖြေရှင်းလို့ကလည်းမလွယ်ပါဘူး။ ပြသနာကဖြစ်တည်လာတာရှည်ကြာလာတာနဲ့အမျှ ရှုပ်ထွေးထွေပြားမှုတွေကလည်းအင်မတန် များပြား လာပါ တယ်။ အဲဒီကိစ္စကိုတကယ့်စေတနာအမှန်နဲ့ ယုံယုံကြည်ကြည်ဖြေရှင်းမယ်ဆိုရင်တောင်မှ လူတဦး တယောက် တည်းဖြေရှင်းလို့မရဘူး။ တဖက်မှာလည်းဘဲနိုင်ငံတကာရဲ့စိတ်ဝင်စားမှုနည်းပါးနေတယ်။ ရှေ့ဆက်အနေနဲ့ ကတော့ သျှမ်းပြည်ပြသနာဆိုလို့ရှိရင် ဥပမာ ၀ လိုဟာမျိုးရဲ့ပြသနာကလွဲရင်နိုင်ငံတကာရဲ့စိတ်ဝင်စားမှုမရှိဘူး။ ဒါကြောင့်မို့လို့ ဒီ သျှမ်းတို့ကချင်တို့မှာဖြစ်နေတဲ့ပြသနာကကျတော့ တိုင်းရင်းသားအချင်းချင်း အချိန်ယူပြီး တော့မှ စေတနာမှန်မှန် နောက်ဇွဲရှိရှိနဲ့ဖြေရှင်းသွားရမယ့်ပြသနာဖြစ်တယ်။ ဒီဥစ္စာကိုဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် တယောက်ထဲက တချက်လွှတ်အမိန့်ပေးပြီးတော့မှ ကြေအေးဆိုပြီးတော့လုပ်လို့မရဘူးလို့ကျနော်ထင်ပါတယ်။
ဖြည့်စွက်ပြောကြားလိုတာက- နိုင်ငံတကာကဖိအားပေးမှ နိုင်ငံတကာရဲ့အာရုံစိုက်ခြင်းခံရမှ ပြသနာပါလို့ ဖြေရှင်းလို့မရသလို နိုင်ငံတကာကစိတ်မဝင်စားပေမယ့်လည်း ကိုယ့်ရဲ့ပြည်တွင်းရေးမှာအနှစ် ၄၀-၅၀ မက ဖွဲမီးလိုမျိုးပြည်တွင်းရေးပြသနာ တိုင်းရင်းသားအရေးပြသနာကိုလည်းဘဲ ရခိုင်အရေးပြသနာလိုဟာမျိုး သဘောထားပြီးရှေ့တန်းတင်တပြိုင်တည်းဖြေရှင်းမှသာလျှင် ကျနော်တို့ရဲ့ပြည်တွင်းငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ ကြီးပွါးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကိုအထောက်အကူပြုစေနိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။ငြိမ်းချမ်းရေးကိုဂရုမစိုက်ဘူး တိုင်းရင်းသားအရေးကို အလေးမထားဘူးဆိုလို့ရှိရင် ကျနော်တို့ရဲ့အမျိုးသားပြန်လည်ရင်ကြားစေ့ရေးကလည်း အလှမ်းဝေးနေမှာဖြစ်တယ်။ ဒါကြောင့်မို့လို့ နိုင်ငံတကာဆိုင်ရာပြသနာများ နိုင်ငံတကာကစိတ်ဝင်စားတဲ့ပြသနာများကိုတပြိုင်တည်းဖြေရှင်းပေးဖို့ တိုင်းရင်းသားအရေး တိုင်းရင်းသားပြသနာကိုလည်းဘဲတကြိမ်တည်းတပြိုင်တည်းမှာဦးစားပေးပြီးဖြေရှင်းဖို့လိုအပ်တယ်ဆိုတာကတော့ ဖြည့်စွက်ပြောကြားလိုပါတယ်။
