(၂၁) ရာစု ပင်လုံ ပြည်ထောင်စု ငြိမ်းချမ်းရေး ညီလာခံ စတုတ္တအကြိမ် အစည်းအဝေးတွင် ပြည်နယ် ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံ ဥပဒေ ကိစ္စ နှင့် ပတ်သက်ပြီး ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးမရခဲ့ကြောင်း စုံစမ်းသိရသည်။
အဆိုပါ ကိစ္စနှင့် ပတ်သက်ပြီး တနိုင်ငံလုံး အပစ်ခတ်ရပ်စဲရေး သဘောတူစာချုပ် (NCA) လက်မှတ်ရေးထိုးသည့် အဖွဲ့မှ “ ပြည်နယ် ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံ ဥပဒေ” ဟု သုံးနှုှန်းထားသော်လည်း အစိုးရ ဘက်မှ “ ပြည်နယ် အခြေခံ ဥပဒေ ” ဟု သုံးနှုန်းထားကြောင်း သိရသည်။
ထိုဝေါဟာရ အသုံးအနှှုန်းနှင့် ပတ်သက်ပြိး NCA လက်မှတ်ထိုးထားသည့် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်း (EAO) နှင့် အစိုးရ အဖွဲ့ကြား ညှိနှိုင်း မရသေးကြောင်း RCSS/SSA အတွင်းရေးမှူး (၂) လည်းဖြစ် NCA-S-EAO ညှိနှိုင်းရေး အဖွဲ့ခေါင်းဆောင်လည်းဖြစ်သည့် ဗိုလ်မှူးကြီး စိုင်ငင်း က သျှမ်းသံတော်ဆင့် ကို ပြောသည်။
“ကျနော်တို့ EAO ဘက်က ဖွဲ့စည်းပုံ ပါမှ ရမယ်။ အစိုးရဘက်ကတော့မဟုတ်ဘူး။ ပြည်နယ် အခြေခံ ဥပဒေ အဲ့မှာတင် ဘယ်လို ပဲ ညှိနှိုင်းနှိုင်း ဒီကိစ္စက မရဘူး” ဟု ဗိုလ်မှူးကြီး စိုင်းငင်း ကပြောသည်။
ထိုဝေါဟာရ အသုံးအနှှုန်း ကွဲလွဲမှုကို ပြည်ထောင်စုငြိမ်းချမ်းရေးညီလာခံ ၊ ၂၁ ရာစုပင်လုံ ပင်လုံ စတုတ္ထအစည်းအဝေးတွင် ဆက်လက်ဆွေးနွေးခြင်း မရှိတော့ဘဲ လာမည့် ညီလာခံတွင် ဆက်လက်ဆွေးနွေးသွားရမည့် အနေအထားရှိကြောင်း ဗိုလ်မှူးကြီး စိုင်ငင်း က ပြောသည်။
“ဒီကိစ္စ နဲ့ ပတ်သက်ပြီး လက်မှတ်မထိုးရသေးတဲ့ ညီနောင်တွေဆီက သဘောထားလေးတွေ ဘယ်လို မြင်သလဲ ဆိုတာ နားထောင်ဖို့ လိုတယ်။ အချိန်ယူဖို့ လိုတယ်။ တဖက်ကလည်း နိုင်ငံရေးပါတီတွေ ရှိသေးတယ် နိုင်ငံရေး ပါတီတွေရဲ့ အသံတွေ ဘယ်လို မြင်ပါသလဲ ဆိုတာ ပေါ့” ဟု ဗိုလ်မှူးကြီး စိုင်းငင်းက ပြောသည်။
ထို့ကြောင် အချိန်ယူရန် အတွက် (၄)ကြိမ်မြောက် ပြည်ထောင်စု ငြိမ်းချမ်းရေး ညီလာခံတွင် ဆက်လက်မဆွေးနွေးခဲ့ကြောင်း၊ နောက်တကြိမ်တွင် ဆက်လက်ဆွေးနွေးရမည့် အနေအထားဖြင့် နှစ်ဘက် သဘောတူခဲ့ရကြောင်း ဗိုလ်မှူးကြီး စိုင်ငင်း ကပြောသည်။
သြဂုတ် ၁၉ မှ ၂၁ ရက်ထိ ကျင်းပခဲ့သည့် ပြည်ထောင်စု ငြိမ်းချမ်းရေး ညီလာခံ (၂၁) ရာစု ပင်လုံ စတုတ္တအစည်းအဝေးမှ ပြည်ထောင်စု သဘောတူညီချက် အစိတ်အပိုင်း (၃) ကို ချုပ်ဆိုနိုင်ခဲ့သည့်အပေါ် ပြည်ထာင်စု အင်စတီကျု ဒါရိုက်တာ ဦးခွန်ဆိုင်း က ညီလာခံမှာ ရလဒ်ကောင်းတွေ ရခဲ့ကြောင်း ပြောသည်။
“ဖက်ဒရယ် စနစ်နဲ့ အညီ အာဏာ ခွဲဝေပေးရမယ်။ သဘာဝ သယံဇာတတွေ ခွဲဝေပေးရမယ်။ ဘတ်ဂျတ်ခွဲဝေမှုတွေ ပါလာတယ်။ အဲ့ဒါတွေပါ ဆွေးနွေးလာတော့ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ယွက်စစ် ကတော့ ကျနော်တို့ဟာ ဖက်ဒရယ် လမ်းကြောင်းပေါ် သွားဖို့အတွက် ဖက်ဒရယ် တံခါးဖွင့်ဖို့ သော့လေးတော့ ရခဲ့ပြီလို့ ပြောတယ်” ဟု ဦးခွန်ဆိုင်း ကပြောသည်။
အဆိုပါ သဘောတူညီချက် အစိတ်အပိုင်း (၃) တွင် တစ်နိုင်ငံလုံးပစ်ခတ် တိုက်ခိုက်မှု ရပ်စဲရေး သဘောတူစာချုပ် NCA အကောင်အထည်ဖော်မှုဆိုင်ရာ မူဘောင် သဘောတူညီချက်၊ ၂၀၂၀ အလွန် အဆင့်လိုက် လုပ်ငန်းစဉ်များနှင့် အဆင့်လိုက် အကောင်အထည်ဖော်မှုများ၊ ဒီမိုကရေစီ နှင့် ဖက်ဒရယ် စနစ်တို့ကို အခြေခံသည့် ပြည်ထောင်စု တည်ဆောက်ရေး ဆိုင်ရာ လမ်းညွှန်အခြေခံမူ သဘောတူညီချက် တို့ဖြစ်သည်။
ပြည်ထောင်စု သဘောတူစာချုပ် အစိတ်အပိုင်း ၂ နှင့် အစိတ်အပိုင်း ၁ ကို ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၁၈ ခုနှစ် နှင့် ၂၀၁၇ ခုနှစ်က ကျင်းပသည့် ပြည်ထောင်စု ငြိမ်းချမ်းရေး ညီလာခံ တတိယ နှင့် ဒုတိယ အစည်းအဝေးတို့တွင် သဘောတူညီမှု ရရှိခဲ့ကြောင်းသိရသည်။
