အနှစ်သာရ ပြီးပြည့်စုံတာတော့မဟုတ် – အများကြီးထဲက တစ်ချို့ပဲ ရရှိသေး

မေလ ၂၄ ရက်နေ့ကနေ ၂၉ ရက်နေ့အထိ နေပြည်တော်မှာကျင်းပခဲ့တဲ့ ပြည်ထောင်စုငြိမ်းချမ်းရေးညီလာခံမှာ ခေါင်းစဉ်ကြီး ၅ ခုကို ဆွေးနွေးခဲ့ရာ လုံခြုံရေးခေါင်းစဉ်မှလွှဲပြီး ခေါင်းစဉ်ကြီး ၄ ခုမှအချက် ၃၇ ချက်ကို သဘောတူ စာချုပ်လက်မှတ်ရေးထိုးနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီမှာ စာတမ်းမတင်ဘူး၊ လက်မှတ္ မ ထိုး ဘူး လို့ ကြေငြာချက်တွေထုတ်ပြန်ထားတဲ့ သျှမ်းပြည်ပြန်လည်ထူထောင်ရေးကောင်စီ RCSS လည်း တိုင်းရင်းသားအစုအဖွဲ့အောက်မှာ လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ပါတယ်။ ဘာကြောင့်အဲလိုဖြစ်ပါသလဲ။ ဘာရည်ရွယ်ချက်ရှိပါသလဲဆိုတာကို သိရအောင်လို့ သျှမ်းသံတော်ဆင့်သတင်းထောက်ယိင်းတိုင်းကနေ သျှမ်းပြည်ပြန်လည်ထူထောင်ရေးကောင်စီ RCSS/SSA ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဒုဗိုလ်မှူးကြီး စိုင်းငင်း ကို တွေ့ဆုံမေးမြန်းထားပါတယ်။

မေး။ ။ ပြည်ထောင်စုငြိမ်းချမ်းရေး ညီလာခံ (၂၁) ရာစု ဒုတိယအစည်းအဝေးတက်ရောက်ရတဲ့ရည် ရည်ရွယ်ချက်ကဘာလဲ ။

ဖြေ။ ။ ကျနော်တို့က NCA လမ်းကြောင်းအတိုင်းသွားတယ်ဆိုတော့နော် NCA အရ လာတက်ရောက် တာ ပါ။ ကျနော်ကတော့ လုံခြုံရေးကဏ္႑မှာ ၀င်ရောက်ဆွေးနွေးတာပါ။ အရင်ကတည်းကပြောထားတာရှိပါ တယ်။ နိုင်ငံရေးပြဿနာကို နိုင်ငံရေးနည်းလမ်းနဲ့ ဖြေရှင်းဖို့ဆိုတဲ့ကိစ္စပါ။ အခုလက်ရှိအခြေအနေက လမ်းစပေါ်ပြီပေါ့လေနော်။ နိုင်ငံရေးပြဿနာကို နိုင်ငံရေးနည်းလမ်းနဲ့ ဖြေရှင်းဖို့ဆိုပြီးတော့ ကြိုးစားတဲ့အနေနဲ့ ဒီ၂၁ ရာစုပင်လုံညီလာခံကို လာတက်ရောက်ရခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီညီလာခံမှာ ကဏ္႑ငါးခု ခေါင်းစဉ်ကြီး ငါးခုကို ဆွေးနွေးခွင့်ရတာ ကြောင့်ပါ။ အဲဒီရည်ရွယ်ချက်နဲ့ပါ။ ကျန်တဲ့တစ်ခြားတိုင်းရင်းသားညီနောင်တွေ၊ အစိုးရဘက်က ဆန္ဒတွေ၊ တပ်မတော်ဘက်က ဆန္ဒတွေ၊ သဘောထားတွေ ဘယ်လောက်ရှိတယ်ဆိုတာ လာရောက်နားထောင် တာလည်း ပါပါတယ်။

မေး။ ။ ဒီပင်လုံ ဒုတိယအစည်းအဝေးရဲ့ ကဏ္႑အလိုက်ဆွေးနွေးမှုတွေထဲမှာ ဆွေးနွေးမှုရလဒ်တွေ ရဲ့အားနည်းချက် ၊ အားသာချက်တွေကဘာတွေလဲ ဆိုတာသုံးသပ်ပေးပါဦး ။

ဖြေ။ ။ အားလုံးဆိုရင်တော့ သိပ်တော့ မကွာဘူး။ အားသာချက်၊ အားနည်းချက် ကျနော်ပြောလို့မရဘူး ပေါ့နော်။ ဘာလို့လည်းဆိုတော့ ဒါက ပထမဦးဆုံးဆိုတော့ ကိုယ်လိုချင်တာတွေ အားလုံးကို တစ်ခါတည်းမ ရနိုင်ဘူး။ ရသင့်ရထိုက်တဲ့ဟာလေးတွေတော့ တစ်ချို့ရခဲ့တာပေါ့နော်။ အဲတာကြောင့်အား နည်းချက်အားသာ ချက်ဆိုပြီးတော့ နှိုင်းယှဉ်လို့တော့မရနိုင်ဘူး။ အဲလိုအနေအထားမှာ ရှိပါတယ်။ ခြေလှမ်းအလှမ်းတစ်ရာ လောက်လှမ်းရ မယ့်သဘော ။အခုက ပထမတစ်လှမ်းပဲရှိသေးတယ်။ တစ်ရာခိုင်နှုန်းလောက်ပေါ့ ။ ကျနော်တို့က ဒီကဏ္႑ငါးခုမှာ ပါ၀င်မဆွေးနွေးခဲ့ပါဘူး။ နဂိုကတည်းက ကျနော်တို့ ရပ်တည်ချက်က ရှိထားပြီးသား။ သျှမ်းအမျိုးသားအဆင့်နိုင်ငံရေးဆွေးနွေးပွဲ မလုပ်ရသေးဘူး။ မလုပ်ရသေးတော့ သျှမ်းလူထုတစ်ရပ်လုံးရဲ့ လိုလားချက်တွေ၊ဆန္ဒတွေမပါခဲ့ဘူး။ မပါခဲ့တော့ ကျနော်တို့လည်း ဒီညီလာခံကြီးမှာ တင်ပြဆွေးနွေးတာ ဘာမှ မရှိပါဘူး။ တင်ပြစရာ ဘာမှမရှိတော့ အဲဒီအပေါ်မှာ ကျနော်တို့ ဘာမှတ်ချက် ဘာမှ ပေးစရာမရှိပါဘူ း။ နောက်တစ်ကြိမ်လောက်ကျမှပဲ ကျနော်တို့ သျှမ်းလူမျိုးအလိုက် အမျိုးသားအဆင့်ဆင့်နိုင်ငံရေးဆွေးနွေးပွဲ လုပ်နိုင်မှပဲ။ အဲအချိန်ကျမှ ကျနော်တို့ လူထုအသံတွေ ရလာမှာကိုး။ အချိန်ကျမှပဲ ကျနော်တို့ အကြေအလည်ဆွေးနွေးမှာပေါ့။အဲလို သဘောထားရှိတယ်။

မေး။ ။ လုံခြုံရေး ကဏ္႑နဲ့ပတ်သက်လို့ ဆွေးနွေးမှုရလဒ်တွေဘာတွေရှိလဲရှင်းပြပေးပါ ။

ဖြေ။ ။ လုံခြုံရေးက ဘာမှထွက်မလာဘူး။ ဆက်လက်ဆွေးနေတဲ့အဆင့်မှာပဲ ရှိသေးတယ်။ ဘာမှမရသေးဘူး။အများကြီးအချိန်ယူရဦးမယ်။ လုံခြုံရေးကဏ္႑က ဆွေးနွေးဆဲ။ ကျနော်တို့ ကိုယ်တိုင်ကိုမှ ပါ၀င်မဆွေးနွေးတာ။ လူထုအသံမရတော့ ကျနော်တို့ ဘာမှ မဆွေးနွေးခဲ့ဘူး။ တပ်မတော်တစ်ခုတည်းဖြစ်ဖို့က မူအရပဲ ရှိသေးတယ်။ အချက်သုံးချက်ပေါ့နော်။ (၁) ဒီမိုကရေအစိုးရရဲ့ လက်အောက်မှာရှိတဲ့တပ်မတော်၊ (၂) တစ်ခုတည်းသော တပ်မတော်၊ (၃) ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စု တပ်မတော်ဆိုတဲ့ အမျိုးအစားသုံးမျိုးပေါ့နော်။ ခေါင်းစဉ်လောက်ပဲ။ အဲခေါင်းစဉ် သုံးခုကို နောင်ဆွေးနွေးပွဲမှာ ဆက်လက်ဆွေးနွေးရအောင်ဆိုတဲ့ သုံးခုလောက်ပဲ ရလိုက်တယ်။ တခြားဘာမှ ထူးထူးထွေထွေ မရှိဘူး။ လုံခြုံရေးကဏ္႑ကတော့ အဲလိုရှိတယ်။ အဲတာတွေက အများကြီး ညှိရဦးမယ်။ ကျနော်တို့ EAO အချင်းချင်းကြားနဲ့ တွေရောပေါ့လေ။ တခြားလူထုတွေရဲ့ သဘောထားဆန္ဒတွေကို နားထောင်ကြည့်ရဦးမယ်ဆိုတော့ ခုလောလောဆယ်တော့ ပြောလို့ မရသေးဘူး။အဲသုံးခုထဲက ဘယ်ဟာကိုယူမလဲဆိုတာကိုတော့ အချိန်ယူပြီးဆွေးနွေးရဦးမယ်။ဘယ်ဟာက ကျနော်တို့နဲ့ သင့်တော်မလဲပေါ့နော်။ ဘာလို့လည်းဆိုတော့ အခုက ခေါင်းစဉ်ပဲ ထွက်လာသေးတယ်။ အသေးစိတ်က ထွက်မလာသေးဘူး။ ဖွဲ့စည်းပုံကဘယ်လိုလာမယ်ဆိုတာ အများကြီးအချိန်ယူရဦးမယ်။

မေး။ ။ ဒီညီလာခံရဲ့တိုးတက်မှုကဘာတွေဖြစ်မလဲ ။

ဖြေ။ ။ NCA Process အရ NCA မှာ ပြဌာန်းချက်အတိုင်းဆိုရင်တော့ သူ့ Process အတိုင်းသွားနေတာကိုး။ Process အတိုင်းဆိုတော့ အခုက ပြည်ထောင်စုသဘောတူညီချက် စာချုပ်ရဲ့အစိတ်အပိုင်း အနေနဲ့ ဒီညီလာခံက ရရှိလာတဲ့ ဘုံသဘောတူညီချက်တွေကို ချုပ်ဆိုနိုင်တယ်ဆိုတာ ကတော့ တိုးတက်မှုတစ်ခုအနေနဲ့တော့ ရှိနေပါတယ်။

မေး။ ။ ကဏ္႑တစ်ခုချင်းစီမှာ ဆွေးနွေးတဲ့အခါ RCSS အနေနဲ့ ဘယ်အချက်တွေထဲက မကြေလည်ခဲ့တာ ရှိသလဲ ။

ဖြေ။ ။ ခုလောလောဆယ်တော့ ဘာမှမရှိသေးဘူး။ တစ်ချို့ကိစ္စတွေကို ကျနော်တို့ အချိန်ယူပြီး ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့်မို့လို့ ပြီးခဲ့တဲ့ နို််င်ငံရေးကဏ္႑မှာ အားလုံး လုံခြုံရေးကဏ္႑မှာရော တစ်ချို့အချက်တွေကို ကျနော်တို့ မဆွေးနွေးနိုင်ခဲ့ဘူး။ ဆွေးနွေးဖို့လည်း အစုအဖွဲ့အားလုံးအဆင် သင့်မဖြစ်သေးတဲ့အနေအထားမှာ ရှိတယ်။ ဒါကြောင့်မို့ ဒီကိစ္စတွေကို ကျနော်တို့ တစ်ဖြည်းဖြည်းနဲ့ပဲ တစ်ဆင့်ပြီးတစ်ဆင့်ညှိနှိုင်းပြီးတော့မှပဲ ဆက်လုပ်ရမယ့် အနေအထားမှာ ရှိနေတယ် ။

မေး။ ။ ဒီပင်လုံ ငြိမ်းချမ်းရေးညီလာခံ ဒုတိယအကြိမ်အစည်းအဝေးတစ်ခုလုံး ခြုံငုံပြီးသုံးသပ်ချက်က ။

ဖြေ။ ။ အနှစ်သာရ ပြီးပြည့်စုံတာတော့မဟုတ်ပေါ့။ အများကြီးထဲက တစ်ချို့ပဲ ရရှိသေးတာကိုး အများကြိုးစားရဦးမယ်။ အများကြီးလုပ်ရဦးမယ်။ အချိန်ယူရဦးမယ် ။ တစ်စုံလုံးရရှိဖို့က မလွယ်ဘူး။ တစ်ဆင့်ပြီးတစ်ဆင့် နိုင်ငံတော်အတို်င်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်ပြောသလိုပေါ့။ လာတော့ တစ်ချင်းတစ်လှမ်း တိုးတက်လာတဲ့အနေအထားတော့ ရှိတယ်။ အခုလောလောဆယ်တော့ ဒီလောက်ပါပဲ။ အားလုံးအဆင်ပြေနိုင်တဲ့ ကောင်းမွန်တဲ့ ရလဒ်ကောင်းတော့ ထွက်လာနိုင်တယ်လို့ မျှော်လင့်တယ်ပေါ့နော်။ ဒါက ကျနော်တို့ မျှော်လင့်တာ။ တကယ့်လက်တွေ့မှာတော့ အဲလိုထွက်လာဖို့က အခြေအနေက မပေးသေးဘူး။ ကျနော်တို့ သျှမ်းတွေကိုလည်း အမျိုးသားအဆင့် နိုင်ငံရေးဆွေးပွဲက မလုပ်ရသေးဘူး။

ကျနော်သျှမ်းတွေ မဟုတ်ဘူး။ တစ်ခြားရခိုင်တို့ တစ်ခြား NCA လက်မှတ်မထိုးရသေးတဲ့အဖွဲ့အစည်းတွေ အများကြီးရှိသေးတယ်လေ။ မြောက်ပိုင်းမဟာမိတ်အဖွဲ့တို့ တစ်ခြားတိုင်းရင်းသားတွေလည်း အများကြီးရှိသေးတယ်။ ဒီတစ်ခေါက်ထွက်လာမယ့် ရလဒ်က ပြီးပြည့်စုံတဲ့ ရလဒ်မျိုးတော့ မှဖြစ်လောက်ဘူး။ လက်ရှိအခြေအနေမှာ အားလုံးပါ၀င်နိုင်တဲ့ အခင်းအကျင်းက အရမ်းအားနည်းတယ်။ အားလုံး တိုင်းရင်းပြည်သူလူထုတစ်ရပ်လုံးရဲ့ လိုအင်ဆန္ဒနဲ့လိုလားချက်က ဒီထဲမှာ ပြီးပြည့်စုံ မပါသေးဘူး။ ထွက်လာမယ့်ရလဒ်ဟာလည်း ပြီးပြည့်စုံတဲ့ ရလဒ်မဟုတ်ဘူးပေါ့။ သူ့လမ်းကြောင်းကလည်း ညီလာခံတစ်ကြိမ်ပြီးတိုင်း ခြောက်လပြီးတစ်ကြိမ် ထပ်လုပ်ရမှာကို။ နောက်ထပ် တစ်ကြိမ်ပြီးတစ်ကြိမ်လာဦးမယ်ဆိုတော့ အများကြီးကျန်သေးတယ်။ ဒီဒုတိယအကြိမ်တော့ ရလဒ်ထွက်မလာသေးဘူးလို့ပဲ မြင််ပါတယ်။

ပြည်ထောင်စုငြိမ်းချမ်းရေးညီလာခံသို့မဟုတ်ပင်လုံညီလာခံဟာ လာမယ့် ၆ လမှာ ထပ်မံတွေ့ဆုံဖို့ စီစဉ်ထားကြတယ်လို့လည်းပြောဆိုပါတယ်။